berlińska szkoła,
muz. grupa kompozytorów działających w Berlinie od lat 40. XVIII w. do końca tego wieku, związanych częściowo z dworem protektora muzyki i muzyka amatora, króla Fryderyka II Wielkiego.
berlińska szkoła
Encyklopedia PWN
Sz.b. jest zw. także szkołą północnoniem. w odróżnieniu od szkoły mannheimskiej, czyli południowoniemieckiej. Głównymi przedstawicielami sz.b. byli m.in.: J.J. Quantz, J.G. i K.H. Graun, F. i J.A. Benda, C.Ph.E. i W.F. Bach, F.W. Marpurg, J.Ph. Kirnberger. Kompozytorzy ci, wykorzystując wzory wł. i fr., tworzyli w przedklas. stylu galant, gł. muzykę instrumentalną (sonaty, suity, symfonie, symfonie koncertujące, koncerty), wykonywaną przez muzyków kapeli nadwornej. Wyrazem troski o wysoki poziom wykonawczy były m.in. publikowane przez nich szkoły gry: na flecie poprzecznym (wyd. 1752 przez Quantza), na instrumentach klawiszowych (wyd. 1753 przez C.Ph.E. Bacha). W uprawianych przez kompozytorów sz.b. instrumentalnych formach cyklicznych zderzały się pozostałości barok. techniki kompozytorskiej (np. symfonie braci Graun, operujące tzw. motywem czołowym) z krystalizującą się techniką podkreślającą kontrast tematów i ich przetwarzanie (np. sonaty fortepianowe C.Ph.E. Bacha, sonaty skrzypcowe F. Bendy, symfonie W.F. Bacha). W zakresie form wokalnych duże znaczenie miały opery i kompozycje rel. K.H. Grauna oraz twórczość pieśniowa: C.Ph. E. Bacha, J.Ph. Kirnbergera i Ch.G. Krausego, tworzących tzw. pierwszą berlińską szkołę pieśni. Do drugiej berlińskiej szkoły pieśni należeli: J.A.P. Schulz, J.F. Reichardt i K.F. Zelter. Kompozytorzy sz.b., piszący muzykę na użytek środowisk dworsko-mieszczańskich, dążąc do pogłębienia wyrazu muz., wykształcili cechujący się sentymentalizmem tzw. styl wzmożonej uczuciowości (empfindsamer Stil).
