alkeny

alkeny, olefiny,

związki organiczne, alifatyczne węglowodory nienasycone o wzorze ogólnym C_nH_2n, których cząsteczki zawierają jedno wiązanie podwójne między atomami węgla (w dowolnym miejscu łańcucha).

Stanowią szereg homologiczny najprostszego alkenu — etenu C₂H₄. Nazwy alkenów tworzy się zmieniając przyrostek -an odpowiedniego węglowodoru nasyconego (alkanu) na -en, np. eten (zw. też etylenem) od etanu, propen od propanu. Alkeny, których czasteczki zawierają 2–4 atomów węgla są gazami, 5–18 — cieczami, pozostałe — ciałami stałymi; są związkami nierozpuszczalnymi w wodzie; łatwo ulegają reakcjom przyłączania w miejscu podwójnego wiązania (m.in. przyłączają tlen, wodór, tlenek węgla, fluorowce, fluorowcowodory przechodząc w związki nasycone.

W obecności katalizatorów ulegają polimeryzacji (np. etylen polimeryzuje na polietylen). Dzięki występowaniu izomerii związanej z położeniem podwójnego wiązania oraz izomerii konstytucyjnej i geometrycznej, alkeny tworzą wiele odmian izomerycznych. Alkeny w niewielkich ilościach występują w niektórych ropach naftowych, w przemyśle otrzymuje się je z wodoru i tlenku węgla (Fischera i Tropscha synteza), przez katalityczne odwodornienie alkanów, kraking frakcji ropy naftowej, odwodnienie alkoholi; alkeny są stosowane w syntezach organicznych.