Sejm Czteroletni
 
Encyklopedia PWN
Sejm Czteroletni 1788–92, Sejm Wielki,
obradował w Warszawie 6 X 1788–29 V 1792, zawiązany 7 X (za zgodą Rosji) w konfederację pod laską marszałków S. Małachowskiego i K.N. Sapiehy.
Wykorzystując sytuację międzynarodową (Rosja uwikłana w wojnę z Turcją, demonstracyjna protekcja Prus dążących do izolowania Polski od Rosji), przeprowadzono stopniowo reformy społ. i polit., zmierzające do przywrócenia pełnej suwerenności i ratowania niepodległości oraz ułatwienia rozwoju gosp. kraju; 1788 uchwalono stworzenie 100-tysięcznej armii, 1789 zniesiono Radę Nieustającą, zmuszono Rosję do wycofania wojsk z Rzeczypospolitej, 1791 uchwalono prawo o ustroju miast król.; najważniejszą uchwałą Sejmu Czteroletniego była Konstytucja 3 maja 1791; w ostatnim roku obrad Sejmu Czteroletniego rozwijano i modyfikowano postanowienia Konstytucji w ustawach o sejmie, Straży Praw, komisjach: skarbowej, policji, wojsk., o trybunałach; uchwalono wyprzedaż starostw; nie zdołano ukończyć prac nad kodyfikacją prawa, reformą sądów oraz reformą ekon. kraju. Czołowi działacze: H. Kołłątaj, S. Małachowski, J. Ursyn Niemcewicz, J. Potocki oraz król Stanisław August Poniatowski. Dzieło Sejmu Czteroletniego obaliła konfederacja targowicka i zbrojna interwencja (18 V 1792) Katarzyny II; po przegranej wojnie z Rosją i przystąpieniu króla do Targowicy przywódcy sejmowi wyjechali za granicę; wielu działaczy Sejmu Czteroletniego odgrywało ważną rolę w powstaniu kościuszkowskim 1794. W okresie obrad Sejmu Czteroletniego nastąpił ogromny rozwój myśli reformatorskiej, obrady przyczyniły się do rozbudzenia patriotyzmu i poczucia obywatelskiego.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Sejm Czteroletni 1788–92. Stanisław August zaprzysięga Konstytucję 3 maja, rys. J.F. Bolta według G. Tauberafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Stanisław August Poniatowski, portret namalowany przez M. Bacciarellego, po 1793 fot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia