Safawidzi
 
Encyklopedia PWN
Safawidzi,
szyicka dynastia perska, pochodzenia tureckiego, panująca 1501–1786. Wywodziła się ze wschodniej Anatolii, ze środowiska derwiszów.
Safawidzi byli członkami sufickiego bractwa muzułm. (rekrutującymi się gł. z plemion turkm.), które zał. Safi ad-Din (1253–1334) i od jego imienia pochodzi arabska nazwa bractwa — safawijja; sunnicka doktryna bractwa została zamieniona ok. 1399 na szyicką doktrynę ugrupowania imamitów isna aszarijja; Ismail I stał się założycielem dynastii, gdy, jako przywódca bractwa safawidzkiego, odebrał Azerbejdżan turkm. konfederacji plemion Ak Kojunłu; od 1501 rządził jako szach, stopniowo podporządkowując sobie sąsiednie tereny i tocząc, ze zmiennym szczęściem, wojny z tur. państwem Osmanów, którzy propagowali islam sunnicki; ustanowił doktrynę imamitów religią państw. (mimo sunnickiej większości w państwie), co jest uznawane za początek procesu powstawania zjedn. narodu perskiego (mimo różnic etnicznych i językowych); po jego śmierci 1524 państwo osłabło, zagrożone przez koczownicze plemiona turkm.; odrodził je, umocnił i scentralizował Abbas I (1588–1629), reformując armię, administrację, rozwijając handel; umożliwiło mu to nowe podboje; stol. na stałe przeniósł 1598 z Kazwinu do Isfahanu; jego panowanie było szczytem potęgi państwa Safawidów, po nim przez 100 lat ulegało ono powolnemu rozpadowi; ostateczny cios zadał mu Nader Szah z tur. dyn. Afszarydów.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia