Herat, Hırāt,
m. w północno-zachodnim Afganistanie, na południowym przedgórzu Safed Koh, na wys. ok. 930 m, w urodzajnej dolinie rz. Harirud;
Herat
Encyklopedia PWN
ośr. adm. prow. Herat. Staroperskie miasto wymienione w Aweście oraz w inskrypcjach jako Hairawa, 652 zdobyte przez Arabów; zniszczone 1222 podczas najazdu mong.; 1380 opanowane przez Timura; w XV w. stol. Timurydów; ośr. nauki (m.in. słynna biblioteka), literatury (A. Nawoi, N. Dżami), architektury, sztuki (szkoła malarstwa miniaturowego: K. Behzad, Agha Mirak, Kasim Ibn Ali), rozwój rzemiosła (ceramika, tkactwo, wyroby z metalu); 1507–10 i 1538–1837 panowanie dyn. afgańskich, 1510–38 i 1837–63 dyn. perskich; 1863 Dost Mohammad Chan przyłączył Herat do Afganistanu; III 1979 powstanie antykomunist., stłumione po ciężkich walkach przez siły rządowe. Ośr. przemysłu spoż. (olejarnie, młyny); elektrownia wodna; duży ośr. rzemiosła (dywany, odzież, wyroby metal. i z lapis lazuli) i handlu (zboże, owoce, skóry karakułowe); ważny węzeł drogowy (połączenia z Kabulem, Kandaharem oraz z Turkmenistanem i Iranem); lotnisko; muzeum hist.; cytadela Arg (XIV w.), wielki meczet (XII–XIV w., odbud. po trzęsieniu ziemi w XV w., restaurowany w 1. poł. XX w.). W pobliżu Heratu wielki zespół arch. Musalla (XV w.), w którego skład wchodziły: meczet, madrasy, mauzolea (zachowane mauzoleum i 4 minarety).
