Parki narodowe świata

Parki narodowe na świecie (wybór)

 

Parki narodowe na świecie (wybór)
Kontynent / Państwo	Nazwa parku narodowego	Data utworzenia	Powierzchnia w ha	Położenie, świat roślinny, świat zwierzęcy
EUROPA
Białoruś	Park Narodowy Puszcza Białowieska	1939	87 500	Łączy się z Puszczą Białowieską w Polsce; nizinna równina o średniej wysokości 180 m. Świat roślinny i zwierzęcy jak w Białowieskim Parku Narodowym w Polsce.
Chorwacja	Park Narodowy Jezior Plitwickich	1949	19 200	Teren między wapiennymi masywami Piješevica i Kapela; jaskinie wapienne i inne formy krasowe, utwory trawertynowe, jeziora i wodospady. Głównie mieszany las bukowo-jodłowy. Niedźwiedź brunatny, wydra, żbik, kuny.
Dania (Grenlandia)	Park Narodowy Grenlandii	1974	70 000 000	Arktyczne tereny północno-wschodniej Grenlandii, lodowce; największy park narodowy na świecie. Tundra z roślinnością krzewinkową. Liczne ptaki.
Finlandia	Park Narodowy Pallas- Ounastunturin	1938	50 000	Górzysto-wyżynny teren Laponii położony na wysokości średniej 500 m, jeziora i strumienie. Typowa roślinność na skalistym podłożu i torfowiska, las świerkowo-sosnowy u podnóża, powyżej tundra. Renifer, rzadko niedźwiedź brunatny i ryś, łoś, lis, nornice (Clethrionomys glaredus i C. Rufocanus), zając bielak, gronostaj, lemingi, wiewiórka oraz liczne ptaki, np. siewka złota (Pluvialis apricaria), świergotki, droździk (Turdus iliacus), poświerka (Calcarius lapponicus), łabędź krzykliwy i żuraw zwyczajny.
Francja	Park Narodowy Pirenejów Zachodnich	1967	47 700	Sąsiaduje z Parkiem Narodowym Ordesa w Hiszpanii; Pireneje Środkowe i Zachodnie, wzdłuż granicy z Hiszpanią doliny i cyrki lodowcowe. Roślinność alpejska, ciemny iglasty las górski (gł. jodłowy); subalpejski las z modrzewiem europejskim i sosnami; rzadko lasy z dębami, grabami i bukami; alpejskie i subalpejskie zarośla i zakrzewienia. Sarna, ryś, kozica pirenejska, koziorożec pirenejski (Capra pyrenaica), kuny, lis pospolity, gronostaj, wydra, borsuk i żeneta; liczne ptaki, np. orły, puchacz, sępy, jarząbek; ryby, np. troć jeziorna i łosoś.
Grecja	Park Narodowy Olimpijski	1938	4000	Teren w górach Olimp, wysokość 730–2917 m; głębokie wąwozy. Rzadkie lasy z bukami, sosanami i wiecznie zielonymi drzewami liściastymi. Kozica, kozioł, muflon (rzadki), zając szary, wilk, lis pospolity, sarna, orzeł przedni, kuropatwa, drozd obrożny (Turdus torquatus), wrona siwa, rzepołuch (Carduelis flavirostris).
Hiszpania	Park Narodowy Ordesa	1918	2000	Łączy się z Parkiem Narodowym Pirenejów Zachodnich we Francji; dolina Ordesa z rzeką Ara w hiszpańskich Pirenejach; żleby, moreny, kaskady. Lasy mieszane z jesionami, bukami, jodłami, dębem szypułkowym, kosodrzewina, szarotka alpejska, rododendrony i fiołki. Niedźwiedź brunatny, koziorożec pirenejski (Copra pyrenaica), kozica, ryś, lis pospolity i wiewiórki; liczne ptaki, np.: kanie, jastrząb, wieszczek, bażant łowny i dzierzba srokosz.
Islandia	Park Narodowy Skaftafell	1968	50 000	Górskie szczyty, jeziora, lodowce, rzeki lodowcowe, wodospady, wąwozy, ciepłe źródło, wulkany, potoki, lawy i piaszczyste równiny wzdłuż wybrzeża; leży na południe od największego europejskiego lodowca Vatnajökull. Roślinność alpejska, np. zarośla wierzb, jarzębin i brzóz; torfowiska wysokie, łąki alpejskie, rośliny zielne, np. paproć zanokcica (Asplenium trichomanes). Niedźwiedź brunatny, drobne ssaki, foki, liczne ptaki.
Niemcy	Park Narodowy Las Palatyński	1958	179 300	Nadrenia-Palatynat; wyżyna z piaskowca przecięta głębokimi wąwozami. Największy ciągły obszar lasów w Niemczech, lasy gł. iglaste ze świerkiem pospolitym i sosnami oraz domieszką buków i dębów; trawy i paprocie. Jeleń szlachetny, sarna, dzik, żubr, kozica, muflon, daniel i liczne ptaki.
Norwegia	Park Narodowy Rondane	1962	57 200	Wysokogórski teren do 2183 m (Rondesottet). Głównie tundra ze stanowiskami brzóz, wierzb, sosny pospolitej i roślin zimozielonych a także jaskier lodnikowy (Ranunculus glacialis) i dębik ośmiopłatkowy. Renifer, sarna, łoś, lis polarny i rudy, rosomak, leming, norka, kuny oraz orzeł przedni i bielik, sowy, jastrzębie, żuraw zwyczajny oraz poświerka szponiasta (Calcarius lapponicus).
Polska	Babiogórski Park Narodowy	1954	3 391	Wysokie góry z utworów fliszowych; bardzo duże tereny rumowisk skalnych. Ostatnie fragmenty pierwotnej puszczy karpackiej, lasy bukowo-jodłowe, świerk pospolity, kosodrzewina i wysokogórskie hale. Jeleń, żbik, ryś i puchacz.
	Białowieski Park Narodowy	1947	10 517	Łączy się z Puszczą Białowieską na Białorusi; teren nizinny, o średniej wysokości 160 m. Najlepiej zachowany fragment pierwotnego europejskiego lasu niżowego z pomnikowymi drzewami; roślinność od olsów i grądów w obniżeniach terenu do lasów z sosną pospolitą, świerkiem pospolitym, topolą, osiką, brzozą brodawkowatą, dębem szypułkowym, jesionem wyniosłym i olszą czarną. Żubr (ośrodek hodowlany), łoś, ryś, bóbr europejski; liczne ptaki, np. orlik grubodzioby, bocian czarny, muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis), kanie, słowik szary i głuszec.
	Tatrzański Park Narodowy	1955	21 164	Łączy się z Tatranským národným parkiem w Słowacji; polska część Tatr, wysokość 100–2500 m, jeziora wysokogórskie, jaskinie i doliny. Regiel dolny z jodłą pospolitą, świerkiem pospolitym, bukiem zwyczajnym i jaworem; regiel górny ze świerkiem pospolitym, sosną limbą i modrzewiem europejskim; wyżej kępy kosodrzewiny, dębik ośmiopłatkowy, sit skucina, powyżej nagie turnie. Kozica, niedźwiedź brunatny (rzadko), ryś, wilk, świstak i ptaki, np.: puchacz, orzeł przedni, cietrzew, dzięcioły, orzechówka i pomurnik; rzadkie gatunki owadów.
Słowacja	Tatranský národný park	1948	50 000	Łączy się z Tatrzańskim Parkiem Narodowym w Polsce; słowacka część Tatr wysokość 100–2650 m; lodowce i jeziora polodowcowe. Świat roślinny i zwierzęcy jak w Tatrzańskim Parku Narodowym w Polsce.
Szwajcaria	Szwajcarski Park Narodowy	1914	16 900	Gryzonia; Alpy Retyckie, ze szczytami do 3174 m, rzeki i liczne głębokie doliny. Subalpejski las modrzewiowo-sosnowy, ciemny górski las iglasty, krzewy, wysokogórskie hale i śnieg na szczytach. Koziorożec alpejski, kozica, jeleń szlachetny, świstak; ptaki, np. orzeł przedni i dzięcioły.
Szwecja	Park Narodowy Sareks	1909	194 000	Wysokogórski rejon szwedzkiej Laponii, z płaskowyżami, szczytami, dużymi lodowcami i osadami lodowcowymi, głębokimi dolinami i mokradłami; obejmuje deltę Rapaälven. Strefy roślinności: subalpejski las brzozowy, subalpejskie zarośla karłowatych wierzb, na płaskowyżach porosty; formacje trawiaste; na szczytach śnieg. Renifer, łoś, ryś, wilk, rosomak, niedźwiedź brunatny, leming i drobne ssaki; liczne ptaki, np.: poświerka szponiasta (Calcarius lapponicus), sowy, orzeł przedni, siewka złota (Pluvialis apricaria), pardwa i głuszec.
Węgry	Park Narodowy Hortobágy	1973	52 000	Słony step. Trzciny, sitowie i turzycowiska, podmokłe łąki i mokradła. Ptaki wodne, gęsi, ostoja ptaków migrujących.
Wielka Brytania	Park Narodowy Snowdonia	1951	217 100	Walia; pasma Migneint, Arenig Fawr, Rhinog i Cader Idris, masyw Snowdon (z najwyższym szczytem Walii, 1085 m), wysokie przełęcze, kilka jezior i piaszczyste plaże zatoki Cardigan. Lasy klonowo-bukowe, woskownica europejska, wrzośce, janowce, sit (Juncus pygmaeus), łomka zachodnia (Narthecium ossifragnum) i borówka czernica. Wydra, foka szara, kuna leśna, nornica i karczownik, wiewiórki, zając szarak, liczne ptaki, np.: zimorodek, perkoz dwuczuby, cierniówka (Sylvia communis), siewka złota (Pluvialis apricana), kruk, pardwa, drozd obrożny, sierpówka, jerzyk, przepiórka, mewa śmieszka, rybitwy, dzięcioły i puszczyk.
Włochy	Park Narodowy Abruzzo	1923	39 200	Część Apeninu Abruzyjskiego; wysokość do 2247 m, liczne ślady zlodowaceń (cyrki i moreny), formy krasowe, bloki uskokowe, żleby, rozpadliny i strome progi. Lasy bukowe dominują na wyżynach; sosna czarna, klony, dęby szypułkowy i omszony, grab zwyczajny, rośliny zielne. Niedźwiedź brunatny, sarna, kozica, lis pospolity, borsuk, wilk, tchórz, kuny, żbik, ryś, wydra; liczne ptaki, np.: dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopus leucotos), śnieżka (Montifringilla nivalis), muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis) i orzeł przedni.
AFRYKA
Benin, Burkina Faso, Niger	Międzynarodowy Park Narodowy W	1954	1 026 400 (Benin 502 000, Niger 334 400, Burkina Faso 190 000)	Równina laterytowa na peneplenie wysokości około 250 m, liczne rzeki, liczne wąwozy (np. Tapoa i Mekrou) oraz katarakty (np. Barou); najwyższe wzgórza Atacora o wysokości 373 m (Benin). Głównie wilgotna, drzewiasta sawanna z pyrofitami rozsiewającymi się po pożarach: wielibrza, Parkia oraz masłomasz Parka (Bassia parkii), na północy roślinność sahelska, na południu lasy: galeriowe, drzewa koli i kigelia (drzewo kiełbasiane). Hipopotam, słoń afrykański, lew, lampart, gepard, karakal, bawół afrykański, liczne antylopy, guziec, małpy, szakale i krokodyle.
Botswana	Park Narodowy Gemsbok	1961	2 430 500	Pustynia i wydmy piaszczyste, kopalne łożyska rzek i równiny. Roślinność od otwartych formacji trawiastych do krzewiastej lub drzewiastej sawanny. Liczne stada antylop, m.in.: gnu, kudu i eland, także algazel (Oryx gazella tao) i skoczek (Antidorcas marsupialis); z drapieżników m.in. lew.
Kenia	Park Narodowy Tsavo	1948	2 082 100	Semiaridowe równiny, wzgórza Chyulu i przedgórza Kilimandżaro, wysokość 400–2000 m; źródła Mzima, rzeki Tsavo i Athi, tworzące rzekę Galana; stożki wulkaniczne i strumienie lawy. Tereny trawiaste z zaroślami akacji, aloesy, baobab i wilczomlecze. Bawół afrykański i słoń afrykański, zebry, nosorożec zwyczajny, antylopy — kudu, generuk (Litocranius walleri), małpy, ptaki.
Konga, Demokratyczna Republika	Park Narodowy Wirunga	1925	809 000	Sąsiaduje z Parkiem Narodowym Ruwenzori; aktywne i wygasłe wulkany, potoki lawy, gorące źródła, równina aluwialna, dolina rzeki Semliki, masyw Ruwenzori i Jezioro Edwarda; osiedla Pigmejów. Strefy roślinności: rzadki las w rejonie aktywnych wulkanów, las bambusowy wśród wygasłych wulkanów, krzewiasta sawanna na równinie Ruindi-Rutshuru, równina porośnięta trawami i drzewami, tropikalny las w dolinie Semliki, roślinność jeziorna (Jezioro Edwarda) oraz masyw Ruwenzori z roślinnością od lasu równikowego do roślinności afroalpejskiej, lodowców i wiecznych śniegów. Jeżozwierz afrykański i szympans (w strefie wulkanów), goryl górski (w lasach bambusowych), słoń afrykański, lew i antylopy, okapi (w tropikalnym lesie w dolinie Semliki), hipopotam, kolonie ptactwa, np. kormorana i marabuta; ryby.
Kongo	Park Narodowy d'Odzala	1940	126 000	Wyżyna, na wysokości 400 m zamieszkiwana przez kilka grup Pigmejów. Wilgotny las tropikalny, na południu sawanna. Bawół afrykański i słoń afrykański, antylopa (Taurotragus euryceros), goryl i szympans; lampart i kot złoty (Felis aurata), świnia rzeczna (Potamochoerus porcus).
Maroko	Park Narodowy Tubkal	1942	36 000	Góry Atlasu Wysokiego, szczyt Dżabal Tubkal (4165 m n.p.m.). Na zboczach Dżabal Tubkal niżej zarośla ostrokrzewów, wyżej jałowce, łąki alpejskie i wysokogórskie pastwiska, w najwyższych partiach skaliste piargi. Owca grzywiasta (arui), gazela arabska, hiena pręgowana.
Namibia	Park Narodowy Etosza	1907	2 227 000	Rozległe równiny, kotlina Etosza, okresowo w większości zalana. Typowe suche lasy mopane (Colophospernum mopane), drzewa i krzewy, roślinność twardolistna, trawiaste równiny, figowce, palma daktylowa, Sclerocarya caffra z rodziny nanerczowatych, aloes (Aloe dichotona), Solsola aphylla i Rhigozum trichotomum z rodziny wilczomleczowatych. Słoń afrykański, żyrafa, nosorożec afrykański, zebra Burchella (Equus burchellii), antylopy — kudu, gnu, eland, skoczek (Antidorcas marsupialis), algazel (Oryx gazella tao), dikdik, dujkary; lew, lampart, gepard, karakal i hieny, szakale, protel (Proteles cristatus), ratel (Mellivora capensis) i mangusty; liczne ptaki, np.: struś, drop olbrzymi (Choriotis kori), żuraw koroniasty, pelikany, flamingi; jedna z największych na świecie ostoi zwierzyny.
	Park Narodowy Namib/Naukluft	1907	2 340 000	Różne krajobrazy — wybrzeże Oceanu Atlantyckiego, wydmy piaszczyste pustyni Namib, wąwozy, szczeliny, zbiorniki wodne i wodospady gór Naukluft. Roślinność pustynna, w tym glony, porosty, sukulenty, najbardziej osobliwą roślinnością jest nagonasienna welwiczja przedziwna. Ryjkonosy (Macroscelididae), złotokret (Chrysochloris asiatica), szakal czaprakowy (Canis mesomelas), otocjon, hieny, lampart, gepard, zebra górska (Equus zebra zebra), antylopa skoczek (Antidorcas marsupialis), struś, pelikany i czaple.
Republika Południowej Afryki	Park Narodowy Krügera	1898	1 948 500	Wzgórza, dolerytowe kanały, na południu równiny. Trawiasta równina, sawanna parkowa, suchy las zrzucający liście, zarośla kolczaste; wiele roślin kwiatowych i krzewów, liczne drzewa, np.: baobab, figowce, akacje, kigelia (drzewo kiełbasiane), sandalin i hebanowiec transwalski. Bawół afrykański i słoń afrykański, żyrafa, nosorożec afrykański, antylopy — gnu, kudu, impala, buszok (Tragelaphus scriptus), antylopa szabloroga (Hippotragus niger) i dujkery; lew, lampart, gepard, hieny, szakal czaprakowy (Caris mesomelas), małpy, krokodyle, struś.
Tanzania	Park Narodowy Kilimandżaro	1968	75 600	Kilimandżaro, teren wysokości 1800–5895 m, najwyższy szczyt w Afryce. Tropikalny las deszczowy do granicy lasu, górska roślinność krzewiasta i trawiasta powyżej 2900 m; tundra i pola lodowców na wyżej położonych zboczach. Słoń afrykański, lampart, dujker Harveya, dujker Abbota, eland, rzadka gereza abisyńska oraz koczkodan czarnosiwy (Cercopithecus mitis).
	Park Narodowy Serengeti	1940	1 476 300	Równina z pasmami wzgórz, pojedynczymi wzniesieniami i skalistymi pagórkami. Step z płatami zarośli, krzewiasta sawanna (z akacjami) i las galeriowy. Bawół afrykański i słoń afrykański, żyrafa, zebry, nosorożec zwyczajny, antylopy — gnu, eland, topi (Damaliscus lunatus topi) i gazele; lew, lampart, gepard, hieny i likaon; liczne ptaki.
Uganda	Park Narodowy Ruwenzori (dawniej Park Narodowy Queen Elizabeth)	1952	197 800	Teren Wielkiego Rowu Afrykańskiego, wzdłuż brzegów Jeziora Edwarda i Kanału Kazinga; w części północnej i północno-wschodniej przedgórze pasma Ruwenzori i kratery wulkaniczne, na południu równiny. Wilgotne lasy równikowe na północy; las tropik. na południowym wschodzie oraz równiny, sawanna i mokradła. Bawół afrykański i słoń afrykański, hipopotam, antylopy, lew, lampart, małpy — szympans, pawiany i gerezy (Colobus); z ptaków: gęsi, kaczki, długoszpony, pelikany, liczne brodzące, np. czaple, trzewikodziób.
Wybrzeże Kości Słoniowej	Park Narodowy Komoe	1926	1 150 000	Kilka pasm górskich i kilka niewielkich masywów górskich. Drzewiasta sawanna (trawy z rodzajów: proso i Andropogon); bauhinia (Bauhinia reticulata), Parkia africana oraz akacje, turzyce, sitowie, gatunki z rodziny wełniakowatych. Hipopotam, słoń afrykański, lew, lampart, hieny, liczne antylopy, guziec, małpy.
Zambia	Park Narodowy Kafue	1950	2 240 000	Wyżyna (975–2000 m) rzeki Kafue z piaskami Kalahari, równina zalewowa Busanga. Las mieszany, formacje krzewiaste, zarośla aluwialne zbiorowiska trawiaste i płaty wiecznie zielonego lasu na północy. Bawół afrykański i słoń afrykański, zebry, nosorożec zwyczajny, liczne antylopy — gnu, kudu, eland, impala, antylopa szabloroga (Hippotragus niger) i kob nilowy (Kobus megaceros), ponadto lew, likaon, hipopotam i krokodyle; z ptaków np. żabiru afrykański (Epippiorhynchus senegalensis), sępy i bielik afrykański (Haliaëtus vocifer), żuraw koroniasty i długoszpony.
Zimbabwe	Park Narodowy Wankie	1930	1 465 100	Część kotliny Kalahari, z kotliną Nyamandhlovu. Suche rozległe lasy mopane piaskowego z Guibourtia coleosperma, mukwa (Pterocarpus angolensis) oraz Baikiakea plurijuga. Bawół afrykański i słoń afrykański, żyrafa, zebry, nosorożec zwyczajny, antylopy — gnu, eland, kudu, antylopa szabloroga (Hippotragus niger), impala, algazel (Oryx gazella tao); lew, lampart, gepard, hieny i szakale; koczkodan zielony (Cercopithecus aethiops); hipopotam i krokodyle; liczne ptaki, np. struś.
AMERYKA POŁUDNIOWA
Argentyna	Park Narodowy Iguazú	1934	63 000	Sąsiaduje z Parkiem Narodowym Iguaçu w Brazylii; teren wysokości 100–700 m, południowy brzeg rzeki Iguaçu; urwiska wzdłuż rzeki i wodospady Iguaçu wysokość 82 m. Subtropikalny las z kauczukowcami, kebraczo (aspidospermą, Aspidosperma polyneuron), Enterolobium contortisiliquum, Corida trichotoma, Peltophorum dubium i cedrówką (Cedrela tubiflora); liany, liczne rośliny zielne i niskopienne krzewy. Jaguar, ostronos rudy, ocelot, kapibara, wyjec czarny; ptaki, np. czaple, trogony i garncarz rdzawy; gady.
	Park Narodowy Los Glaciares	1937	445 900	Równiny na wschodzie, na zachodzie wygasłe wulkany, jeziora, lodowce, niezwykłe formy lodowcowe i pola śnieżne; najwyższy szczyt Fitz Roy (3375 m). Na równinach trawiaste formacje — pampasy i andyjsko- patagońskie lasy. Guanako, jelenie, szynszyla mała, pancernik, z gryzoni nutria i tukotuko (Ctenomys magella- nicus), lis, puma i liczne ptaki, np. nandu, orzeł, gęś Magellana i kondory.
	Park Narodowy Nahuel Huapi	1934	330 000	Teren Andów, wysokość 720–3554 m (wulkaniczny szczyt Tronador); lodowce i śnieg na najwyższych szczytach; ślady wcześniejszych zlodowaceń, jeziora. Formacje trawiaste — pampasy, z krzewami i drzewami na wyższych zboczach; wyżej roślinność górska, np. las notafagusowy i rośliny zielne. Jelenie pudu i huemal (Hippocamelus bisulcus), puma, liczne ptaki, np.: kormoran, czerwonak, czarny łabędź (introdukowany), mysikrólik, dzięcioły, kondor olbrzymi, liczne kaczki.
Brazylia	Park Narodowy Amazonia	1974	1 000 000	Teren ze skalistymi wychodniami wzdłuż basenu sedymentacyjnego; równina w dorzeczu Amazonki, meandrujące strumienie. Tropikalny las deszczowy o zróżnicowanej roślinności, występują tu np.: paprocie, storczyki, ananasowate, liany, wśród drzew — namorzyny, kauczukowce i palmy. Pancerniki, jelenie, kapibara, tapiry, mrówkojad wielki, łasica, manat, delfin amazoński (Sotalia fluviatilis), małpy szerokonose, ptaki, np. kolibry, tukany, ary.
Chile	Park Narodowy Rapa Nui (dawniej Park Narodowy Wyspy Wielkanocnej)	1935	83 000	Wulkaniczna wyspa na Oceanie Spokojnym; ślady starej cywilizacji (np. posągi wysokości 6 m i 50 t wagi). Las tropikalny z endemitami (np. mirotahitis, toromiros) oraz tropikalne palmy. Ptaki i ryby.
Ekwador	Park Narodowy Galápagos	1934	679 000	Wyspa Santa Cruz, w archipelagu Galápagos, z centrum wulkanicznym, skaliste urwiska i piaszczyste plaże, laguny. w centrum wilgotne lasy Scalesia i Pisonia z mchami i paprociami; na zboczach zarośla aloesów; wzdłuż brzegów pierwotny las drzewiastych kaktusów; znaczne obszary namorzynów. Żółw słoniowy, morskie i lądowe legwany, m.in. ginące: legwan z Galápagos (Conolophus subcristatus) i Conolophus palldus; liczne ptaki, np.: flamingi, pelikany, zięby Darwina i ginący pingwin równikowy (Spheniscus mendiculus).
Kolumbia	Park Narodowy Puracé	1961	83 000	Aktywny wulkan Puracé, wysokość 4756 m, w Kordylierze Środkowej północnych Andów, źródła najważniejszych rzek Kolumbii. Wilgotna subtropikalna roślinność leśna; paramos (wysokogórskie formacje trawiaste), pokryte wiecznym śniegiem szczyty. Jeleń pudu, niedźwiedź andyjski (Tremarctos arnatus) i górski tapir (Tapirus pinchaque), kondory.
Peru	Park Narodowy Huascarán	1966	340 000	Górzysty rejon w Kordylierze (Kordyliera Biała) z masywem wulkanicznym Huascarán, wysokość 6768 m, jeziora. Śródgórska sawanna z grupami kserofilnych drzew; zadrzewienia z Puya raimondi i Polylepis. Drobne ssaki leśne i liczne ptaki.
	Park Narodowy Manu	1968	1 532 800	Obszar Andów, obejmujący peruwiańską część systemu rzecznego Amazonki; wysokość 200–4000 m. Wiecznie zielone lasy równikowe z Mimusops amazonica, orzechem brazylijskim (Bertholletia excelsea), oraz epifitami; górski andyjski las mglisty z drzewami zrzucającymi liście, np. chinowce i Siparuna boliviensis, z lianami i epifitycznymi mchami; trawiasty górski step z kserofitycznymi krzewami, np. Franseria fruticosa oraz wysokogórskie łąki z niskopiennymi krzewami. Drobne ssaki i ptaki.
Wenezuela	Park Narodowy Canaima	1962	3 000 000	Górzysty teren dorzecza La Gran Sabana, powyżej zbiegu Carrao i Caroni, na północ od Pacaraima; wysokość 120–2772 m (Roraima na granicy z Gujaną); wodospady Salto Angel ze spadkiem wody z 979 m (największy na świecie); złoża diamentów i złota. Pierwotny las tropikalny, gęste zarośla nad rzekami, sawanny i otwarte formacje trawiaste. Jaguar, kot tygrysi (Felis tigrina), tapiry, pekari, leniwce, pancerniki, aguti, kapibara, oposy; małpy — kapucynki, czepiaki, sajmiri; kajmany a wśród ptaków papugi, kusaki, żakamary (Jacamerops), harpia, drzym wielkodzioby (Notharchus macrorhynhus).
AMERYKA PÓŁNOCNA
Gwatemala	Park Narodowy Tikal	1955	57 600	Obszar skał osadowych z kredy i kenozoiku; wzgórza, jeziora i łańcuch bagien; cenny obiekt archeologiczny z ruinami miasta Majów. Suche lasy tropikalne i subtropikalne; palmy, epifity, orchidee; lasy z mahoniowcem właściwym, z Brosimum terrabanum, przedstawicielami brezylkowatych (Caesalpiniaceae) i wieloma innymi gatunkami drzew. Wyjce, czepiaki, mrówkojady — wielki, tamandua i mrówkojadek (Cyclopes didactylus), leniwiec trójpalczasty, pancernik długoogonowy, ostronos rudy, szopy, puma, jaguar, ocelot; liczne ptaki.
Kanada	Park Narodowy Jasper	1907	1 087 800	Prowincja Alberta; szczyty we wschodniej części kanadyjskich Gór Skalistych — Columbia (3747 m), Alberta (3619 m) i Crown (3331 m); doliny rzek; w południowo-zachodniej części parku lodowiec Columbia (największy w Ameryce Północnej poza okręgiem polarnym), z rozpadlinami, kanałami wypełnionymi wodą, skalnymi płytami i morenami; gorące źródła, wodospady i jaskinie. Roślinność górska z elementami arktycznymi na większych wysokościach; sosny, jedlica, świerki, modrzew amerykański (Laxis laricina), brzoza papierowa, topola balsamiczna (Populus balsamifera), wiele roślin kwiatowych, orliki, ostróżki, różaneczniki, wrzosy i wrzośce, heliotrop, arnika górska i zawilce. Jelenie wapiti i mulak (Odocoileus hemionus), karibu, łoś, kozioł śnieżny (Oreamnos americanus) i owca kanadyjska; niedźwiedzie baribal i grizli, puma, rosomak, wilk i kojot; świstak (Marmota caligata), piżmak i bóbr kanadyjski; urson, łasica (Martes pinanti) i skunks; liczne ptaki.
	Park Narodowy Waterton Lakes	1895	52 600	Kanadyjska część Międzynarodowego Parku Pokoju Waterton-Glacier w Albercie, w Kanadzie i Montanie, w USA; pierwszy park tego rodzaju, założony w 1932; zbocza kanadyjskich Gór Skalistych, głębokie doliny z licznymi utworami polodowcowymi (np. rowy, cyrki i jeziora polodowcowe). Roślinność przejściowa między strefą prerii a górską; lasy iglaste z jedlicą, sosną wydmową (Pinus contorta), świerkami: białym i Engelmana (Picea glauca i P. Engelmannii), wejmutką, jodłą górską (Abies lasiocarpa), modrzewiem (Larix lyallii); niżej lasy liściaste z brzozą papierową, topolami, osiką, klonem Douglasa (Acer douglasii), olszą sitkajską i wierzbami; krzewy i rośliny kwiatowe, np. krzaczasty pięciornik, jałowiec zachodni (Juniperus occidentalis), mącznica (Arctostaphylos columbiana) i aronia. Bizon, wapiti i jeleń mulak (Odocoileus hemionus), karibu, łoś, niedźwiedzie baribal i grizli, ryś i ryś rudy (Lynx rufus), rosomak, owca kanadyjska, puma i kojot, goffery, świstak (Marmota caligata) i bóbr kanadyjski; liczne ptaki gł. kaczki, gęsi, łabędzie, orzeł przedni i głuszec (Dendragapus obscurus).
	Park Narodowy Wood Buffalo	1922	4 480 000	Prowincja Alberta; Terytoria Północno-Zachodnie, równiny między jeziorem Athabaska i Wielkim Jeziorem Niewolniczym, jeziorka, bagna, torfowiska oraz rzeka Peace. Las iglasty — świerki, modrzew amerykański (Larix laricina) i sosna Banksa, las mieszany z topolą czarną i osiką, torfowiska, zbiorowiska trawiaste z roślinami kwiatowymi, np. goryczki, nawłoć kanadyjska, astry, dzwonki i Dodecatheon maedia z rodziny pierwiosnkowatych oraz słone równiny z mokradłami porośniętymi pałką wodną i turzycami. Bizon leśny i preriowy, wapiti, karibu i łoś; niedźwiedzie baribal i grizli, wilk, ryś, rosomak, nieświszczuk, urson, bóbr kanadyjski; liczne ptaki, m.in.: kaczki, gęsi, łabędzie, jarząbek i ginący żuraw krzykliwy (Girus canadensis).
Meksyk	Park Narodowy Ixtacihuatl i Popocatépetl	1935	25 700	Wulkany Ixtacihuati (5286 m) i Popocatépetl (5452 m) w Kordylierze Wulkanicznej. Wierzchołki obu wulkanów są pokryte śniegiem, na zboczach lasy sosnowe i jodłowe. Wiele drobnych ssaków i liczne ptaki, np.: zięba (Carpodacus mexicanus), trznadel (Pipilo erythrophtalmus), strzyżyk oraz sikora meksykańska (Parus atricapillus).
Panama	Park Narodowy i rezerwat Biologiczny Altos de Camapagna	1966	4800	Teren górzysty wysokość 250–1035 m, ślady aktywności wulkanicznej. Wiecznie zielony las deszczowy i umiarkowanie wilgotny las z mahoniowcem właściwym, brosimum darzymlecznią (Brosimum alicastrum), fikusami, Cecropia i Enterolobium, liany, palmy i bambusy. Elementy kilku stref biogeograficznych — tropikalnej suchej i wilgotnej i subtropikalnej wilgotnej, bardzo duże zróżnicowanie fauny.
USA	Park Narodowy Canyonlands	1964	136 500	Stan Utah; barwne formy geomorfologiczne: wzgórza ostańcowe, łuki, kolumny i płaskie tereny na dnie dolin, u zbiegu rzek Kolorado i Green, oraz głębokie wąwozy obu rzek; wysokość 1100–ok. 2200 m; liczne indiańskie znaki naskalne. Suche zbiorowiska sosnowo-jałowcowe, topole w pobliżu wody, rośliny kwiatowe. Ssaki (np. enedemiczna pustynna forma owcy kanadyjskiej) i ptaki.
	Park Narodowy Carlsbad Caverns	1930	18 900	Stan Nowy Meksyk; ponad 35 wapiennych jaskiń w górach Guadalupe (ze stalagmitami, stalaktytami i heliktytami); największy obszar jaskiń na świecie; podziemne jezioro. Na powierzchni rośliny strefy semiaridowej, np. podobna do jukki roślina Dasylirion, agawy, bylice i uboczka (Lerrea divaricata). W jaskiniach 11 gatunków nietoperzy, np. Trachops cirthosus, Pipistrellus hesperus; w terenie m.in. jeleń mulak (Odocoileus hemionus), szopy, lisy; liczne ptaki, np. strzyżyki, sowa rogata (Bubo virginianus) i gołąb karoliński (Zenaida macroura).
	Park Narodowy Everglades	1934	566 100	Stan Floryda; obszar nad Zatoką Florydzką, największe na świecie mokradła, bagna, wysepki, tereny zalane słoną lub słodką wodą. Lasy mangrowe, cyprysy, bagna z kłocią (Cladium jamaicense), kępy lasu tropikalnego z paprociami, liliami, palmy, bory sosnowe i prerie. Manat, aligatory, jedyny krokodyl amerykański (Crocodylus acutus), żółw mata-mata (Chelus fimbriatus), puma, szopy, lis wirginijski (Urocyon cinereoargentatus), dydelf północny, ryś rudy (Lynx rufus); z ptaków, m.in. czaple, ibisy, warzęcha różowa, bielik amerykański, jaskólak amerykański (Elanoides forficatus), bekaśnica (Aramus guarauna), pelikany.
	Park Narodowy Glacier	1910	410 200	Amerykańska część Międzynarodowego Parku Pokoju Waterton-Glacier, pierwszego tego rodzaju na świecie utworzonego w 1932 w Albercie (Kanada) i Montanie (USA); Góry Skaliste, pasma górskie Lewis i Whitefish, ze szczytem Cleveland (3194 m); ponad 40 lodowców oraz polodowcowe cyrki i jeziora. Lasy iglaste, ponad 1000 gatunków drzew i roślin zielnych, m.in. jarząb amerykański (Sorbus americana), jedlica, drzewiasty jałowiec (Juniperus scopulorum), olsze, brzozy, wierzby, osika, topole, sosna wydmowa (Pinus contorta) i klon Douglasa (Acer douglasi); barszcz, sasanki, mącznica lekarska, wierzbówka kiprzyca, aronia i astry. Wapiti, łoś, karibu, kozioł śnieżny (Oreamnos americanus), owca kanadyjska; niedźwiedzie: baribal i grizli, wilk i kojot, rosomak, zając polarny (Lepus arcticus), świstak (Marmota Flaviventris); liczne ptaki, m.in.: pardwa, orły, jastrząb, dzięcioły i pluszcz (Cinclus mexicanus).
	Park Narodowy Great Smoky Mountains	1930	209 400	Stany Karolina Północna i Tennesee; Great Smoky Mountains (pasmo Appalachów), jedno z najstarszych pasm górskich na świecie, z Clingmans Dorne (2025 m). Pierwotny las liściasty z 130 gatankami drzew, np.: tulipanowiec amerykański, buk wielkolistny (Fagus grandifolia), brzoza żółta (Betula lutea), choina kanadyjska, lipa amerykańska, dąb czerwony i kasztanowiec żółty (Asceulus octandra), największy we wschodnich stanach płat dziewiczego lasu ze świerkiem czerwonym (Picea rubens); ponad 1300 gatunków roślin kwiatowych, np.: różaneczniki i kalmia szerokolistna, magnolie, chruścina (Epigea repens), storczyk (Cypripedium), liczne grzyby, wątrobowce, mchy i porosty. Niedźwiedź baribal, jeleń wirginijski (Odocoileus virginianus), piżmak, szopy, ryś rudy (Lynx fulvus), lis amerykański (Vulpes fulva), dydelf północny, łasica (Mustela frenana), skunks i norka amerykańska; z ptaków, np.: dziki indyk, piranga szkarłatna (Piranga olivacea), sowa (Aegolius acadica).
	Park Narodowy Wulkany Hawaii	1916	92 700	Hawaje; aktywne wulkany na Hawajach, np. Mauna Loa (4169 m) i Kilauea (1247); ślady aktywności wulkanicznej, potoki lawy i złoża popiołu; wzdłuż wybrzeża pustynia Kau. Tropikalny las deszczowy w masywie Kiluea i na zboczach Mauna Loa; półpustynia na niższych wysokościach, gdzie kipukas (tereny otoczone, ale nienaruszone przez potoki lawy) są porośnięte murawami i kępami rodzimych drzew, np. czapetka malajska (Syzygium Malaicense) i zapian właściwy. Wiele endemitów, m.in. ginąca gęś hawajska (Branta sandvicensis) i mauri papugodzioby (Pseudonestor xanthophrys); liczne bezkręgowce, ginąca foka — mniszka hawajska (Manachus schauinslandii).
	Park Narodowy i Rezerwat Katmai	1918	1 655 000	Alaska; wygasające wulkany (po największym wybuchu z XX w.) na wschodnim wybrzeżu półwyspu Alaska, w pasmie Gór Aleuckich; wulkan Katmai (2047 m) i Denison (3204 m); Dolina Dziesięciu Tysięcy Dymów; lodowce i jeziora. Subarktyczny las iglasty z sosnami, świerkami i jodłami; wyżej roślinność bezdrzewna, w najwyższych miejscach śnieg. Alaskański niedźwiedź grizli, karibu, łoś, wilk; liczne ptaki, m.in. bielik amerykański, łabędź czarnodzioby; z ryb jesiotr amerykański (Acipenser transmontanus), łososie pacyficzne i pstrągi.
	Park Narodowy Skamieniałego Lasu	1962	37 800	Stan Arizona; obszar z górami stołowymi, niewielkimi ostańcami i płaskowyżami, przecięty wieloma okresowymi ciekami, na Pustyni Pstrej przy południowej krawędzi Wyżyny Kolorado; wielobarwny teren — dzięki obecności piaskowców, glin i łupków, ruiny pochodzenia indiańskiego, petroglify i skamieniałe kości. Bardzo suchy rejon z małymi kserofilnymi roślinami a wzdłuż łożysk strumieni — topolami i jałowcami; 6 lasów skamieniałych drzew na barwnych piaskach Pustyni Pstrej. Zając wielkouchy (Lepus californicus), królik (Sylvilagus), skunks, urson, kojot; nieliczne gady i ptaki.
	Park Narodowy Redwood	1968	44 200	Stan Kalifornia; wybrzeże Oceanu Spokojnego, z poszarpanymi urwiskami i skałami oraz wzgórza w głębi lądu. Jeden z najwspanialszych płatów dziewiczego lasu sekwojowego z najwyższym na świecie drzewem sekwoją wiecznie zieloną (najwyższy osobnik ma wysokość 112 m); paprocie i drzewa liściaste (między sekwojami). Rzadki podgatunek wapiti Roosevelta, inne ssaki, np. lisy, wiewiórki; ryby, np. łososie, pstrągi.
	Park Narodowy Wielkiego Kanionu	1919	493 100	Stan Arizona; część kanionu rzeki Kolorado długości 100 km (około 30% długości Wielkiego Kanionu), szerokość 6–29 km, wysokość 600–2750 m, kanion osiąga maksymalną głębokość 1750 m; wewnątrz wzgórza ostańcowe, pedymenty i niewielkie wąwozy. Zróżnicowanie roślinności; sucha pustynia na południowej krawędzi i na dnie kanionu; roślinność typu kanadyjskiego na północnej krawędzi, subarktyczne bory świerkowe (świerk kłujący) na wysokości 2750 m oraz osika, sosna żółta (Pinus ponderosa) i lasy jodłowe. Świat zwierzęcy zróżnicowany: około 60 gatunków ssaków, 100 gatunków i podgatunków ptaków, 25 rodzajów gadów i płazów, ryby.
	Park Narodowy Yellowstone	1872	898 400	Stany Wyoming, Montana i Idaho; zachodnie zbocza pasma Absaroka w Górach Skalistych, wielki kanion rzeki Yellowstone; wulkany błotne, gorące źródła, sadzawki siarkowe i ponad 3000 gejzerów (m.in. Old Faithful) — największy obszar termalny na świecie; ślady wcześniejszego zlodowacenia oraz wodospady i jeziora. Lasy sosnowe z sosną wydmową (Pinus contorta) oraz Pinus flexilis i P. Albicaulis, jodły: górska i Douglasa (Abies lasiocarpa i A. Douglasii), osika, świerk Engelmanna (Picea engelmanii), topole, olsze, wierzby; górskie łąki z „pędzlem indiańskim” (Catilleja miniata), orlikami, łubinami, goryczkami i bylicami. Bizon, wapiti, widłoróg, owca kanadyjska, niedźwiedzie: baribal i grizli; kojot, susły i świstak (Marmota flaviventris), wiewiórki (Eutamias); liczne ptaki, np. łabędź (Cygnus baccinator), bernikla kanadyjska (Branta canadensis), mewa kalifornijska i pluszcz (Cinclus mexicanus).
	Park Narodowy Yosemite	1890	118 900	Stan Kalifornia; szczyty, kaniony i wąwozy w Sierra Nevada, wysokość 600–ok. 4000 m (szczyt Lyell); wiele śladów zlodowaceń; wodospady, np. kaskada Yosemite łącznej wysokości 739 m (najwyższy w USA). Świat roślinny pięciu (z siedmiu) stref biogeograficznych na kontynencie, np. gęste lasy iglaste (z sosnami, jodłami i żywotnikami) i górskie łąki na zboczach; chaparral u podnóża gór; gigantyczne sekwoje wiecznie zielone w dolinach. Świat zwierzęcy pięciu (z siedmiu) stref zoogeograficznych: jeleń wirginijski (Odocoileus virginianus) i mulak (Odocoileus hemionus), niedźwiedź baribal, szczekuszki i wiewiórki; liczne ptaki, m.in. sójka Stellera, orzechówka Clarka.
AUSTRALIA i OCEANIA
Australia	Park Narodowy Carnarvon	1938	26 900	Stan Queensland; 32-kilometrowy wąwóz — przełom rzeki Carnarvon na wschodnich stokach Wielkich Gór Wododziałowych z pionowymi skałami piaskowca osiągającymi wysokość 180 m i wiele mniejszych odgałęzień wąwozu; liczne jaskinie, m.in. jaskinie ze sztuką aborygeńską. Widne lasy eukaliptusowe, palma — kordylina australijska, drzewiaste paprocie, w miejscach zacienionych storczyki. Liczne kangury, m.in. kangur olbrzymi i różne walabie, np. bardzo rzadki skalniak żółtonogi (Petrogale xanthopus), dziobak, palanka, kuzu, koala i niełaz (Planigale ingrami).
	Park Narodowy Kościuszki	1944	629 700	Stan Nowa Południowa Walia; górskie szczyty i płaskowyże w zachodniej Części Wielkich Gór Wododziałowych; najwyższa Góra Kościuszki (2228 m); jaskinie, pola śnieżne; ślady aktywności lodowców, np. jeziora lodowcowe, moreny, cyrki oraz iły gliniaste. Alpejskie i subalpejskie lasy eukaliptusowe z trawami w runie, np. wiechlinami i Danthonia oraz zarośla eukaliptusowe. Kangur olbrzymi i skalniak żółtonogi (Petrogale xanthopus), wombaty, mysz workowata (Phascogale tapoatafa) i koala; dziobak i kolczatka australijska; wśród ptaków, m.in. wroniec australijski (Gymnorhina tibicen), lirogon i emu.
	Park Narodowy Uluru	1958	126 100	Terytorium Północne; teren skalisty z Ayers Rock, skałą z piaskowca mierzącą w obwodzie 10,5 km i wysokości 330 m (największy monolit na świecie); 61 skał tworzy grupę monolitów Olga. Roślinność półpustynna, np. zarośla malle, Spinifex, akacje, eukaliptus (Eucalyptus corymbosa). Żubr, łoś, ryś, bóbr, liczne ptaki, np.: orlik grubodzioby, bocian czarny, muchołówka białoszyja (Ficedula albicollis), kanie i głuszec.
Nowa Zelandia	Park Narodowy Fiordland	1952	1 211 600	Obszar południowo-zachodniego wybrzeża Wyspy Południowej, obejmuje góry: Cameron, Hunter, Murchison, Stuart i Franklin; wiele rzek i jezior; jaskinie z utworami wapiennymi; linia brzegowa z wcinającymi się w głąb lądu cieśninami i fiordami; liczne wodospady w górzystym wnętrzu lądu z rzeźbą polodowcową. Roślinność alpejska — niskopienne krzewy, łąki alpejskie i śnieg pokrywający najwyższe zbocza; lasy notofagusowe i subtropikalny las deszczowy na mniejszych wysokościach. Foki w fiordach; liczne ptaki, m.in. papugi kea (Nestor notabilis) i kakapo (Stringops kakapo), sokół (Falco novaeseelandiae), kiwi, weka (Giallirallus australis) oraz endemiczny takahe.
AZJA
Filipiny	Park Narodowy Wulkanu Mayon	1938	5500	Teren rozcięty szczelinami i wąwozami, najdoskonalszy stożek wulkaniczny świata — Mayon (2421 m). Zbiorowiska trawiaste i lasy, gł. z dwuskrzydlcowatymi (Dipterocarpaceae). Jelenie, dzik, gołębie.
Indie	Park Narodowy Kaziranga	1908	43 000	Stan Asam; płaski, bagnisty brzeg rzeki Brahmaputry. Roślinność głównie bagienna, z eichhornią (wodnym hiacyntem). Słoń indyjski, nosorożec i bawół indyjski; jelenie — barasinga (Cervus duvaucel), mundżak (Muntiacus muntiac) i sambar indyjski (Cervus unicolor); tygrys, lampart, liczne ptaki.
	Park Narodowy Uttar Pradeś	1935	52 000	Dolina rzeki Ramganga u przedgórza Himalajów; wzgórza i równiny, strome wąwozy i rozpadliny. Drzewa damarzyk (Shorea), puchowiec (Ceiba), klejowiec (Aegle), a także Ixora coccinea i bauchinia; paprocie (np. orlice), storczyki oraz pnącza. Słoń indyjski, tygrys, lampart, szakal, niedźwiedź wargacz, dzik; jelenie mundżak (Muntiacus muntiac) i sambar indyjski (Cervus unicolor); kanczyl indyjski (Tragulus meminna), rezus, langur czarny (Presbytis obscurus); żółwie, krokodyle — gawial i krokodyl błotny (Crocodylus palustris); z ptaków: pawie, bażanty, kur bankiwa, kuropatwa górska (Alectoris chukar).
Izrael	Park Narodowy Góry Karmel	1971	12 100	Rejon góry Karmel (wysokość 546 m); głębokie doliny, wydmy w części nadbrzeżnej Morza Śródziemnego; źródła solankowe. Strefy roślinne: na wschodnich zboczach makia z dębem (Quercus coccifera), nieśplikiem i Phillyrea media, na północnych zboczach judaszowiec południowy, lilia biała i wawrzyn szlachetny; w głębokich zachodnich dolinach zbiorowiska z szarańczynem, lasy dębowe, lasy z sosną alepską, w runie janowce i pasożytniczy Cytinus hipocystis z rodziny raflezjowatych (Rafflesiaceae); w części przybrzeżnej wydmy z szarańczynem i tamaryszkiem. Liczne ptaki, np. mewa srebrzysta, rybitwy, gołąb skalny (Columba livia).
Japonia	Park Narodowy Seto-naikai	1934	63 100	Około 600 wysp i wysepek na Wewnętrznym Morzu Japońskim, część górzystych brzegów Honsiu; bardzo silne prądy pływowe w cieśninach między oceanem a Wewnętrznym Morzem Japońskim, tworzące gwałtowne wiry w cieśninie Naruto na wschodnim brzegu parku. Lasy sosnowe z sosną Thunberga (Pinus thunbergii). Jeleń wschodni, najdalej na połnocy żyjąca małpa — makak japoński (Macaca fuscata), dzik; lwy morskie.
	Park Narodowy Daisetsu-zan	1934	230 900	Wulkaniczne pasmo Ishikari na wyspie Hokkaido, szczyty, urwiska, wąwozy, jeziora i wodospady, gorące źródło. Łąki wysokogórskie, dziewicze lasy iglaste na niżej położonych zboczach. Niedźwiedź himalajski, szczekuszka północna (Ochotona alpina), wiewiórka burunduk (Eutamias sibiricus) i makak japoński (Macaca fuscata); liczne ptaki.
Kambodża	Park Narodowy Angkor	1925	10 700	Płaski teren wysokości bezwzględnej 150 m, ruiny świątyń Khmerów. Resztki gęstego, wysokiego lasu wokół ruin świątyni. Liczne małpy, jelenie mundżak (Muntiacus muntiac) i sambar indyjski (Cervus unicolor); pawie i bażanty; endemiczne gatunki ryb.
Rosyjska Federacja	Parki Narodowe Nadbajkalskij Zabajkalskij	1986 1986	412 800 269 300	Część akwenu jeziora Bajkał na wysokości 456 m i rejonu otaczających go gór. Świat roślinny i zwierzęcy bogaty i różnorodny. Liczne endemity, np. gąbki bajkalskie, kiełże, foka, omul, wirki, gołomianka.
Tajlandia	Park Narodowy Khao Yai	1959	216 800	Góry i płaskowyże z licznymi strumieniami, wodospadami oraz dużymi jaskiniami. Lasy z drzewami iglastymi, bambusami i paprociami oraz dipterokarpusy, palma rotang i Dacrydium; storczyki i epifity. Słoń indyjski, niedźwiedzie, tygrys; jelenie mundżak (Muntiacus muntiac) i sambar indyjski (Cervus unicolor), dzik, cyweta indyjska (Viverra zibetha), jeżozwierz, gaur (Bos gaurus); kangury i gibony; liczne ptaki, np. bażant srebrzysty (Lophura nycthemera), dzioborożec wielki (Buceros bicomis) i dzięcioły.
Turcja	Park Narodowy Karatepe-Aslantaş	1958	7700	Płaskowyż w pobliżu gór Taurus, rozcięty wieloma dolinami; ruiny cywilizacji: hetyckiej, romańskiej i fenickiej; wykopaliska — ruiny (w tym mozaiki i rzeźby). Las z dębami, oliwką europejską, sosnami i krzewami Cistus (czystek). Sarna, wilk, lis, dzik, wiewiórki; rzadko niedźwiedź brunatny; hieny i lamparty; liczne ptaki, m.in.: zimorodki, orły, sokoły i kuropatwy; w jeziorach pstrąg.