Irak. Gospodarka
 
Encyklopedia PWN
Irak. Gospodarka.
Podstawą gospodarki Iraku jest wydobycie i eksport ropy naftowej; wpływy z eksportu ropy przeznacza się na rozwój sektora państwowego w przemyśle, rolnictwie i infrastrukturze; wojna z Iranem (1980–88) oraz agresja na Kuwejt (1990–91) wpłynęły na osłabienie tempa rozwoju gospodarczego; wojna 1990–91 i embargo handlowe nałożone przez ONZ na Irak spowodowały kryzys gospodarczy, pogłębiony znacznie w rezultacie wojny 2003 i aktami terroru i sabotażu w latach następnych; 2006 przemysł wytworzył 68% produktu krajowego brutto, rolnictwo — 5%, usługi, zwłaszcza handel — pozostałą część; PKB wg parytetu siły nabywczej na 1 mieszkańca — 3,6 tys. dolarów USA (2007).
Przemysł. Irak należy do gł. producentów ropy naft., którą wydobywa się z bogatych złóż w okolicach Kirkuku na północnym wschodzie oraz w pobliżu Az-Zubajr i Ar-Rumajla na południu; wydobycie ograniczoneprzez znaczne zniszczenia infrastruktury w wyniku działań wojennych (66 mln t, 2003; 126 mln t — 2000); z innych surowców eksploatuje się gaz ziemny, siarkę w Al-Miszrak (kopalnia zbud. przez Polaków), fosforyty w odkrywkowej kopalni Akaszat na Pustyni Syryjskiej oraz asfalt w dolinie Eufratu, gł. w Hit. Energia elektryczna (31,7 mld kW·h, 2005) jest wytwarzana gł. w elektrowniach naft. oraz niewielkich wodnych (Dukan na Zabie Małym, Al-Hadisa na Eufracie). Rozwinięty przemysł rafineryjny w Bagdadzie, Al-Basrze, Kirkuku i Mosulu, nawozów sztucznych w Al-Basrze, cementowy w większych ośr. miejskich, spoż., zwłaszcza cukr. oraz mający długie tradycje przemysł włók. w Irbil, Bagdadzie i Mosulu.
Rolnictwo. W ostatnim półwieczu Irak przekształcił się z kraju roln. w surowcowo-rolniczy. Grunty orne i użytki trwałe (sady) zajmują w Iraku ok. 13% pow., lasy zaledwie 1,8%; produkcja roślinna jest oparta całkowicie (Mezopotamia) lub częściowo (Kurdystan) na sztucznym, stosowanym od tysiącleci, nawadnianiu gleb; uprawia się gł. zboża (pszenica, jęczmień, ryż, proso), trzcinę cukrową, bawełnę oraz warzywa; w dolinach rzecznych i oazach plantacje palmy daktylowej (największe w dolinie Szatt al-Arab), owoców cytrusowych, oliwek, fig, granatów; koczownicza hodowla owiec, kóz i wielbłądów oraz zagrodowa bydła.
Transport i łączność. Główną rolę w transporcie odgrywa transport rurociągowy (łączna dł. 8,4 tys. km, 2004), samoch. (dł. dróg 45,6 tys. km, 84% utwardzone) oraz mor.; ropa naft. jest przesyłana rurociągami z Kirkuku do Bagdadu oraz do portu Dörtyol w Turcji, z Ar-Rumajla i Az-Zubajr na wybrzeże Zat. Perskiej oraz do portu Banijas w Syrii; gł. arterię komunik. stanowi szosa Mosul–Bagdad–Al-Basra; połączenia drogowe z Jordanią, Syrią, Turcją, Iranem oraz Kuwejtem; transport kol. odgrywa niewielką rolę (dł. linii kol. 2,2 tys. km); gł. linia kol. Bagdad–Al-Basra; porty mor.: Al-Basra i Al-Fau (naft.), Umm Kasr (kontenerowy); międzynarodowy port lotniczy w Bagdadzie. Sieć telefoniczna bardzo zniszczona; ok. 1 mln abonentów telefonii stacjonarnej; w użytkowaniu 570 tys. telefonów komórkowych (2004).
Handel zagraniczny. Bilans handl. Iraku zależy od cen ropy naft. na rynku świat.; 2004 wartość eksportu 17,8 mld dol. USA, importu — 19,5 mld dol. USA; ropa naft. stanowi 84% wartości wywozu, pozostała część przypada na produkty naft., żywność (m.in.prasowane daktyle), żywe zwierzęta. Import obejmuje maszyny i urządzenia przem., środki transportu, chemikalia, odzież, lekarstwa, żywność; gł. partnerzy handl.: USA, Syria, Turcja, Włochy.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia