DVD
 
Encyklopedia PWN
DVD, ang. Digital Versatile Disc
[‘uniwersalny dysk cyfrowy’],
system zapisu (i odczytu) za pomocą wiązki promieniowania lasera sygnałów cyfrowych na nośniku, tzw. dysku lub płycie DVD;
podobnie jak dysk CD, dysk DVD ma średnicę 12 cm i grubość 1,2 mm, odznacza się jednak znacznie większą pojemnością informacyjną (do 17 GB wobec 650 MB w przypadku CD). Zwiększenie pojemności informacyjnej jest związane głównie ze zmniejszeniem wymiarów zagłębień (pitów) tworzących ścieżkę zapisu (szerokość i minimalna długość zagłębień wynosi 0,4 µm) i odległości między sąsiednimi ścieżkami (0,74 µm), zwiększeniem liczby warstw informacyjnych (do 4 warstw w tej samej płycie) oraz doskonalszymi metodami kompresji i kodowania informacji (obecnie do kompresji ruchomych obrazów i dźwięku powszechnie stosuje się algorytm MPEG-3, opracowany przez Motion Picture Experts Group — grupę ekspertów ISO/IEC). Specyfikacja techniczna DVD (opracowana 1995) przewiduje 4 podstawowe odmiany dysków: DVD-5 — jednostronny, z pojedynczą warstwą informacyjną nośnika, o pojemności 4,7 GB; DVD-9 — jednostronny, z podwójną warstwą informacyjną nośnika, o łącznej pojemności 8,5 GB; DVD-10 — dwustronny, z pojedynczą warstwą informacyjną nośnika, o łącznej pojemności 9,4 GB; DVD-18 — dwustronny, z podwójną warstwą informacyjną nośnika, o łącznej pojemności 17 GB.
Każdy dysk DVD (nawet jednostronny z pojedynczą warstwą informacyjną nośnika) składa się z 2 odpowiednio złączonych (sklejonych) cienkich (grubość 0,6 mm) płytek; płytki te są wykonane z przezroczystego tworzywa (poliwęglanu) stanowiącego podłoże, na którego powierzchni znajduje się warstwa informacyjna nośnika pokryta cienką lustrzaną warstwą metaliczną; w dyskach DVD zawierających podwójną warstwę informacyjną nośnika pierwsza z tych warstw (o pojemności 4,7 GB) jest pokryta półprzepuszczalną (częściowo odbijającą) warstwą złota, druga natomiast (o pojemności 3,8 GB) — lustrzaną warstwą srebra całkowicie odbijającą światło.
Większość obecnie stosowanych dysków DVD to dyski do odczytu, zawierające informacje zapisane przez producenta i wytwarzane tą samą metodą co tłoczone dyski CD; są to najczęściej dyski (jednostronne lub dwustronne) z pojedynczą warstwą informacyjną (wykonanie dysku tłoczonego z podwójną warstwą informacyjną jest dużo trudniejsze). Ostatnio coraz powszechniej stosuje się, mimo braku ogólnie przyjętego standardu zapisu, zapisywalne dyski DVD, tj. dyski pozwalające użytkownikowi na samodzielny ich zapis w specjalnych nagrywarkach DVD — jednokrotny (DVD-R) lub wielokrotny (DVD-RW — do 1000 razy, i DVD-RAM lub DVD+RW — do 100 tys. razy). Zapisywalne dyski DVD zazwyczaj są umieszczone w sztywnych obudowach (kasetkach ochronnych). Do odczytu dysków DVD stosuje się światło lasera o długości fali 650 nm, niekiedy 635 nm, oraz specjalny układ odczytu, pozwalający na odczytywanie nie tylko dysków DVD (jedno- i dwuwarstwowych), ale i konwencjonalnych dysków CD.
Dyski DVD są stosowane głównie do zapisu obrazów filmowych i telewizyjnych wraz z towarzyszącym im dźwiękiem; jednostronny jednowarstwowy dysk DVD o pojemności 4,7 GB mieści np. zapis pełnometrażowego filmu (o czasie trwania 135 min), a podczas odtwarzania umożliwia uzyskanie wysokiej jakości obrazu (znacznie przewyższającej jakość zapewnianą przez analogowe magnetowidy VHS, a nawet S-VHS) i towarzyszącego mu przestrzennego dźwięku (Dolby systemy) oraz tekstu mówionego w jednym z kilku (do 8) języków czy napisów w jednym z 32 języków. Dyski DVD są też stosowane do zapisu programów komputerowych, archiwizacji danych, a także jako zewnętrzne dodatkowe pamięci masowe komputerów.
Ze względu na ochronę praw autorskich przy zapisie filmów stosuje się podział świata na 6 regionów (Polska należy do regionu nr 2), przy czym płyta zapisana dla danego regionu nie może być odtworzona w odtwarzaczach przeznaczonych dla innych regionów; jedynie płyta dla regionu nr 0 może być odtwarzana w każdym odtwarzaczu. Stosuje się też specjalny system zabezpieczania płyt przed kopiowaniem.
Mirosław Rusek
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia