Luksemburg. Historia

Luksemburg. Historia.

Zamieszkałe przez Celtów obszary zostały w połowie I w. p.n.e. podbite przez Rzymian. Schrystianizowane w V w. weszły w skład państwa Franków, a następnie monarchii karolińskiej. W XI w. w ramach niemieckiej Dolnej Lotaryngii powstało hrabstwo Luksemburga, w 1354 wyniesione do rangi księstwa Rzeszy. W XII–XIII w. nastąpiło znaczne poszerzenie terytorium hrabstwa. U schyłku średniowiecza władcy Luksemburga piastowali kilkakrotnie godność cesarzy (królów) rzymsko-niemieckich (Luksemburgowie, 1308–13 i 1346–1437), panowali również w Czechach, Brandenburgii i na Węgrzech.

W 1441 Luksemburg został sprzedany książętom Burgundii z dynastii Walezjuszy. W 1477 przypadł Habsburgom (1556 ich linii hiszpańskiej), dzieląc losy południowych Niderlandów; 1659 na podstawie pokoju pirenejskiego część południowego Luksemburga przypadła Francji. W 1684–1815 parokrotnie na przemian był pod panowaniem Francji i Austrii. Kongres wiedeński 1814–15 ustanowił Wielkie Księstwo Luksemburga, do 1890 w unii personalnej z Holandią. W 1815–66 Luksemburg należał do Związku Niemieckiego. W 1830 ludność Luksemburga wzięła udział w rewolucji belgijskiej, ale spór Belgii i Holandii o terytorium księstwa zakończył się 1839 przyznaniem Belgii tylko zachodniej (walońskiej) części Luksemburga. W 1867 uznano pełną niepodległość i wieczystą neutralność Luksemburga, a 1868 uchwalono konstytucję. Po wygaśnięciu męskiej linii dynastii holenderskiej 1890 tron Luksemburga objął były książę Nassau Adolf.

W XIX w. o wpływy polityczne rywalizowały stronnictwa katolickie (gł. na północy) i liberalne. W końcu XIX w. kraj został silnie uprzemysłowiony. W czasie I wojny świat. był okupowany przez Niemców. W 1920 księstwo przystąpiło do Ligi Narodów, a 1921 zawarło unię gospodarczą z Belgią. Podczas II wojny światowej okupowany przez Niemcy (anektowany 1942), wyzwolony na początku 1945. Od 1948 tworzył unię celną, od 1960 — unię gospodarczą, z Belgią i Holandią (Benelux). W 1948 usunięto z konstytucji artykuł o neutralności Luksemburga. Uczestniczył w tworzeniu zachodnioeuropejskiej integracji, m.in. członek Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali i EWG; od 1949 — NATO i Rady Europy. W 1964 wielka księżna Charlotta abdykowała na rzecz syna, wielkiego księcia Jana; od 2000 panuje wielki książę Henryk. Od 1993 Luksemburg należy do Unii Europejskiej, 2002 wprowadzono do obiegu euro.