Kastylia

Kastylia, Castilla ,

historyczne hrabstwo, potem królestwo, także kraina historyczna obejmująca środkową i częściowo północną Hiszpanię.

Od IX w. marchia pograniczna Asturii utworzona na obszarze obecnej prowincji Burgos; nazwa od licznych zamków — castillos, budowanych dla obrony przed muzułmanami; od połowy IX w. hrabstwo podległe Asturii, od początku X w. — Królestwu Leónu, od połowy X w. niezależne (stolica: Burgos); 1029–35 włączone do Nawarry; od 1035 niezależne królestwo (Ferdynand I Wielki), przyłączyło prowincje baskijskie; wyparło muzułmanów (rekonkwista) po linię Gór Kastylijskich; 1037–65 i 1072–1157 w unii z Leónem, pretendowało do prymatu wśród chrześcijańskich państw hiszpańskich, władcy Kastylii i Leónu przyjmowali tytuł cesarzy całej Hiszpanii; 1085 opanowała ziemie muzułmańskiego państwa Toledo (obszar zwany następnie Nową Kastylią, dawniejsze ziemie Królestwa Kastylii— Starą Kastylią); po zwycięstwie 1212 pod Las Navas de Tolosa szybkie postępy rekonkwisty i zdobycie przez Kastylię pozycji najsilniejszego państwa Półwyspu Iberyjskiego; 1230 ostateczna unia z Leónem i wchłonięcie jego ziem (Asturia, Galicia, León), opanowanie muzułmańskiej Murcji i Andaluzji (1236 Kordoba, 1262 Kadyks); okres rozkwitu kulturalnego za Alfonsa X Mądrego (1252–84); od XIII w. stopniowe zdominowanie gospodarki przez hodowlę owiec i eksport wełny, kosztem rolnictwa i rzemiosła, ograniczające rozwój ekonomiczny; od 1479 w unii personalnej z Aragonią (przez małżeństwo Izabeli I z Ferdynandem II aragońskim), od 1516 trwałe zjednoczenie obu państw i powstanie zjednoczonej Hiszpanii; do XVIII w. utrzymano formalny podział; do Królestwa Kastylii należała np. zdobyta 1492 Grenada oraz posiadłości kolonialne opanowywane od 1492 w Ameryce; Stara i Nowa Kastylia były zacofanym gospodarczo regionem Hiszpanii, o niskim przyroście ludności (z wyjątkiem Madrytu, od 1561 stolicy państwa); rozwój przemysłu w 2. połowie XX w.; 1978–83 w wyniku procesu nadawania regionom hiszpańskim autonomii Stara Kastylia weszła w skład wspólnoty autonomicznej Kastylia-León, a na obszarze Nowej Kastylii powstały wspólnoty: Kastylia-La Mancha oraz Madryt.

Izabela I Katolicka i jej mąż Ferdynand II, fragment dekoracji architektonicznej , brama uniwersytetu w Salamance (Hiszpania)

Toledo, zabytkowe miasto, stolica regionu Kastylia-La Mancha (Hiszpania) — widok na rzekę Tag i miasto. W głębi Alkazar — słynna, niezdobyta twierdza frankistów w czasie hiszpańskiej wojny domowej toczącej się w latach 30. XX w.