analiza finansowa,
ekon. część analizy ekonomicznej, której przedmiotem jest gospodarka finansowa przedsiębiorstwa, czyli pozyskiwanie funduszy pieniężnych z różnych źródeł oraz ich wykorzystywanie w różnych obszarach działalności.
analiza finansowa
Encyklopedia PWN
Celem analizy finansowej jest ocena racjonalności gospodarki finansowej przedsiębiorstwa w przeszłości, diagnoza stanu obecnego oraz określenie przesłanek wyboru kierunków działania w przyszłości; gospodarka finansowa jest odzwierciedleniem całokształtu działalności przedsiębiorstwa, której efektywność w sposób syntetyczny wyraża się w jego kondycji finansowej. Analiza finansowa obejmuje zagadnienia związane z całokształtem działalności przedsiębiorstwa: sytuację majątkową, wyposażenie w kapitały (ujęcie statyczne), przychody, koszty przedsiębiorstwa, wynik finansowy (ujęcie dynamiczne). Ocena finansowej strony aktywności przedsiębiorstwa zwykle jest dokonywana w stosunku do założeń planowych, wyników osiągniętych w okresach poprzednich (porównania w czasie) oraz rezultatów uzyskiwanych przez inne podmioty gospodarcze (porównania w przestrzeni). W analizie finansowej polegającej na przetwarzaniu informacji o działalności, wynikach i sytuacji finansowej wykorzystuje się dane liczbowe zawarte w sprawozdaniach finansowych, na które składają się bilanse przedsiębiorstw, rachunki zysków i strat, sprawozdania z przepływów pieniężnych oraz informacja uzupełniająca, a także różnego rodzaju dane z ewidencji księgowej i dane pozaewidencyjne; zwykle analiza finansowa obejmuje wstępną analizę bilansu oraz rachunku zysków i strat, analizę przepływów pieniężnych, analizę wskaźnikową kondycji finansowej, analizę wpływu przychodów i kosztów na wynik finansowy. Wstępna analiza bilansu polega na badaniu struktury i dynamiki aktywów i pasywów (pionowa analiza bilansu) oraz relacji majątkowo-kapitałowych (pozioma analiza bilansu) w celu określenia położenia i pewności finansowej przedsiębiorstwa; wstępna analiza rachunku zysków i strat obejmuje ocenę zmian w wielkościach strumieni przychodów, kosztów, wyników finansowych oraz relacji między poszczególnymi pozycjami w rachunku wyników w celu ustalenia zmian pozycji finansowej i efektywności przedsiębiorstwa; analiza sprawozdania z przepływów pieniężnych sprowadza się do określenia struktury i zmian w czasie źródeł funduszy pieniężnych oraz sposobów ich wykorzystania w celu oceny dynamicznej płynności finansowej, tj. zdolności do terminowej spłaty zobowiązań. Rozwinięciem wstępnej analizy sprawozdań finansowych jest analiza wskaźnikowa , która dzięki zastosowaniu miar względnych — różnego rodzaju relacji, czyli wskaźników finansowych pozwala na badanie zależności różnych wielkości ekonomicznych i ich wpływu we wzajemnych związkach na efektywność przedsiębiorstwa. Najczęściej obszarami analizy wskaźnikowej są: płynność finansowa, stabilność finansowa i zdolność do obsługi długu, efektywność wykorzystania zasobów majątkowych, rentowność oraz — w przypadku spółek giełdowych — wskaźniki rynku kapitałowego; w analizie płynności zmierza się do ustalenia czy i w jakim stopniu upłynnienie majątku obrotowego pozwoliłoby spłacić zobowiązania bieżące, gdyby stały się natychmiast wymagalne; w ocenie tej najczęściej wykorzystuje się wskaźniki płynności bieżącej (relacja majątku obrotowego do zobowiązań bieżących) i szybkiej (relacja płynnych środków obrotowych do zobowiązań bieżących), których minimalny poziom określają pożyczkodawcy, maksymalny same przedsiębiorstwa, kierując się minimalizacją kosztów utrzymywania majątku. Wskaźniki stabilności finansowej i zdolności do obsługi długu służą do oceny możliwości przedsiębiorstwa w zakresie zwrotu pożyczonego kapitału wraz z odsetkami; pośrednio informują o tym wskaźniki zadłużenia — relacja długu do sumy aktywów bądź stosunek długu do kapitałów własnych, bezpośrednio — wskaźniki wypłacalności (wiarygodności kredytowej), takie jak np. relacja zysku przed opodatkowaniem i odliczeniem odsetek do odsetek, czy relacja nadwyżki finansowej (zysk netto + amortyzacja) do zadłużenia. Wskaźniki efektywności majątku (zwane też wskaźnikami sprawności działania, aktywności gospodarczej, rotacji lub obrotowości) charakteryzują aktywność przedsiębiorstwa w wykorzystywaniu zasobów dzięki odniesieniu wartości sprzedaży do aktywów ogółem lub do ich wybranych elementów. Przedmiotem analizy rentowności (zyskowności) jest dodatni wynik finansowy, najczęściej w relacji do sprzedaży, majątku ogółem oraz kapitałów własnych. Dla właścicieli rentowność kapitału własnego jest miarą efektywności kapitału zaangażowanego w danym przedsiębiorstwie w porównaniu z alternatywnymi możliwościami alokacji. Rozszerzeniem analizy lokowania kapitałów w danej spółce są wskaźniki rynku kapitałowego, takie jak: zysk z 1 akcji (relacja zysku netto do liczby akcji w obiegu), cena do zysku z 1 akcji (cena rynkowa 1 akcji do zysku na 1 akcję), stopa dywidendy (dywidenda za 1 akcję do ceny rynkowej 1 akcji). Pogłębieniem analizy efektywności gospodarowania jest analiza wpływu przychodów i kosztów na wynik finansowy (czynnikowa analiza wyniku finansowego), która pokazuje rezultaty działalności we wzajemnych związkach przyczynowo-skutkowych, czyli analiza sprzedaży — wielkości, cen i struktury asortymentowej oraz kosztów wg rodzajów. Zakres przedmiotowy, horyzont czasowy i zakres porównań w przestrzeni zależy od odbiorców wyników analizy finansowej, którymi oprócz kierownictwa przedsiębiorstwa mogą być inwestorzy, wierzyciele, kontrahenci handlowi, pracownicy, organy administracji rządowej itp., oraz od formy prawnej podmiotu gospodarczego, określającej zakres informacji źródłowych służących do analizy finansowej, wreszcie od obowiązującej w danym kraju zasady rachunkowości, sporządzania weryfikacji i publikacji sprawozdań finansowych.
M. Hajkiewicz-Górecka
