żywienie człowieka
 
Encyklopedia PWN
żywienie człowieka,
dostarczanie organizmowi ludzkiemu pokarmów pobieranych w stanie naturalnym lub przetworzonym — jako różnorodne potrawy i napoje (żywność), zapewniających utrzymanie jego podstawowych funkcji życiowych.
Do prawidłowego, pełnowartościowego żywienia człowieka konieczne jest stałe, codzienne pobieranie pokarmów o określonym składzie jakościowym, w odpowiednich ilościach i proporcjach, przy zachowaniu pożądanych właściwości organoleptycznych i wymagań sanitarno-higienicznych; żywienie człowieka jest podstawą higieny społ., zdrowia ludności i jej zdolności do pracy. Ze względu na rolę poszczególnych składników pokarmu dla organizmu rozróżnia się 3 zasadnicze ich grupy: składniki budulcowe (gł. białka i sole miner.), energ. (gł. węglowodany i tłuszcze) oraz regulujące (witaminy, niektóre składniki miner. i błonnik). Z punktu widzenia energ. prawidłowe żywienie człowieka polega na utrzymaniu równowagi między energ. wartością spożywanych pokarmów a zapotrzebowaniem energ. organizmu, które zależy od rodzaju pracy, wieku, płci, klimatu i in. Obok energ. niemniej ważne jest biol. znaczenie pokarmów. Za pełnowartościowe przyjmuje się białka jaja kurzego, mięsa, ryb i mleka; białka roślinne wykazują niedobór niektórych niezbędnych dla organizmu aminokwasów, uzupełnianych w prawidłowym żywieniu człowieka; w przeciwnym razie brak tych składników, jak również witamin i niektórych związków miner. prowadzi do powstawania chorób niedoborowych (np. awitaminozy, kwashiorkor).
Nadmiar lub niewłaściwy stosunek składników pokarmowych w żywieniu człowieka jest jedną z przyczyn tzw. chorób cywilizacyjnych; należą do nich choroby układu krążenia powstające na tle miażdżycy, nowotwory złośliwe, cukrzyca, otyłość, osteoporoza, kamica pęcherzyka żółciowego, marskość wątroby, próchnica zębów, niedokrwistość, wole; na podstawie danych Inst. Żywności i Żywienia (bilanse żywnościowe 2001) obliczono, że wartość energ. spożywanej żywności dziennie (bez alkoholu) na 1 mieszk. w Polsce wynosiła 12 900 kJ (3070 kcal). W wielu rejonach Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej ludność cierpi z powodu stałego niedożywienia, masowo występuje zjawisko głodu.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia