wykres fazowy
 
Encyklopedia PWN
wykres fazowy, wykres równowagi fazowej,
graficzna reprezentacja krzywych opisujących równowagę termodynamiczną współistniejących ze sobą różnych faz układu;
dla układu z jednym tylko składnikiem (np. argonem), w.f. jest dwuwymiarowy — sporządza się go w układzie współrzędnych (p, T), tj. ciśnienie–temperatura (lub ciśnienie–objętość — p, V); krzywe współistnienia 2 faz, tj. krzywe: sublimacji — AB, topnienia — AC i parowania (wrzenia) — AE, odpowiadające przemianom fazowym pierwszego rodzaju (przemiana fazowa), dzielą płaszczyznę (p, T) na 3 obszary: cieczy, pary nienasyconej argonu i ciała stałego (kryształ kubiczny powierzchniowo centrowany); łączą się one w punkcie potrójnym (A) — jedynym punkcie na płaszczyźnie (p, T), gdzie ciecz, para i faza stała mogą współistnieć w równowadze; krzywa parowania kończy się punktem krytycznym (E), poza którym zanika różnica między parą a cieczą; wykres (p, T) dodatkowo może być uzupełniony wykresem (p, V) — przy ustalonej T, na którym krzywym współistnienia można dodać skończoną grubość, co odpowiada zjawiskom przegrzania lub przechłodzenia substancji. Dla prostego modelowego magnetyka, w.f. sporządzony w układzie współrzędnych (T, M), gdzie M — magnetyzacja (przy zerowym zewn. polu magnet.) wykazuje tylko 2 obszary: paramagnet. i ferromagnet., oddzielone krzywą odpowiadającą ciągłej przemianie fazowej (przy której M jest ciągłe, a tylko pochodne M doznają skoku). W większości wypadków pełna reprezentacja w.f. wymaga wielowymiarowej przestrzeni, a w praktyce dla lepszej wizualizacji rozpatruje się kilka dwuwymiarowych przekrojów (przyjmując ustalone wartości pozostałych, nie prezentowanych zmiennych). Takiego przedstawienia wymagają np. stopy — w.f. sporządza się wówczas gł. we współrzędnych temperatura–skład chemiczny.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia