wiatr
 
Encyklopedia PWN
wiatr,
ruch powietrza atmosferycznego względem powierzchni Ziemi;
zwykle terminem wiatr określa się tylko składową poziomą tego ruchu; składowa pionowa jest setki razy mniejsza od poziomej, osiąga znaczne wartości jedynie w wyjątkowych przypadkach (np. silnie rozwinięte prądy pionowe w atmosferze). Wiatr powstaje w wyniku nierównomiernego rozkładu ciśnienia atmosferycznego na danym poziomie nad powierzchnią Ziemi. W warstwie przyziemnej kierunek wiatru (kierunek, z którego wiatr wieje) określa się za pomocą wiatromierzy, prędkość mierzy się różnego typu wiatromierzami lub określa według skali Beauforta. W atmosferze swobodnej do pomiaru prędkości i kierunku wiatru stosuje się radiosondę,  radioteodolit lub radar. W troposferze prędkość wiatru rośnie wraz ze wzrostem wysokości i osiąga maksimum na wysokości 8–10 km. Zarówno prędkość, jak i kierunek wiatru podlegają częstym wahaniom w czasie wskutek turbulencji w atmosferze ziemskiej; zjawisko to określa się jako porywistość wiatru. Na niektórych obszarach powierzchni Ziemi pod wpływem specyficznych warunków (pasmo górskie, sąsiedztwo morza i lądu i in.) tworzą się lokalne układy cyrkulacji powietrza i występują wiatry o stałym charakterze, np.: bora, blizzard, mistral, fen, chamsin, sirocco oraz morska i lądowa bryza; wiatry lokalne stanowią istotny czynnik klimatyczny na danym obszarze. Z układami cyrkulacyjnymi większej skali są związane: monsunypasaty. Wiatry odgrywają ważną rolę w krążeniu energii i wody między Ziemią a atmosferą ziemską; powodują powstawanie prądów morskich i falowanie zbiorników wodnych. Energia wiatru jest wykorzystywana w gospodarce.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Fen, schemat zachodzących procesówwyk. Studio BAMA/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia