sprężarka
 
Encyklopedia PWN
sprężarka, pot. kompresor,
maszyna robocza do zwiększania ciśnienia czynnika roboczego (gazu lub pary) i/lub do jego transportu;
s. pracują na tej samej zasadzie co pompy i mają do nich dość podobną budowę; wchodzą w skład szerszej klasy maszyn sprężających (często zw. też s.), do których zaliczane są także pompy próżniowe, ssawy, wentylatory i dmuchawy. S. są napędzane silnikami elektr. lub spalinowymi — tłokowymi albo turbinowymi (turbosprężarki). Ze względu na zasadę działania rozróżnia się: s. wyporowe (objętościowe) — tłokowe lub rotacyjne, o ruchu organu roboczego (tłoka, przepony, rotoru) posuwisto-zwrotnym (np. s. tłokowe) lub obrotowym (np. s. zębate, śrubowe, łopatkowe), w których sprężanie czynnika roboczego odbywa się okresowo, s. przepływowe (rotodynamiczne, wirnikowe, wirowe), w których organem roboczym są wieńce łopatkowe wirników, sprężanie czynnika zaś odbywa się w sposób ciągły, s. strumieniowe (strumienica). Zależnie od kierunku wypływu z wirnika s. przepływowe dzielą się na s. promieniowe (powietrze płynie w kierunku prostopadłym do osi wirnika) i s. osiowe (oś wirnika z łopatkami jest równoległa do kierunku ruchu sprężanego powierza). W celu zwiększenia sprężu (stosunku ciśnienia na wylocie i wlocie) budowane są s. wielostopniowe; wartość sprężu w s. wynosi ponad 3, ale nie przekracza zwykle 10 w s. wyporowych i 6 w s. przepływowych.
Pierwowzorem s. były miechy; za twórcę (w połowie XVII w. ) praktycznie stosowanej s. (tłokowej) jest uważany niem. fizyk O. von Guericke. Obecnie s. i in. maszyny sprężające są szeroko stosowane, m.in. np. w transporcie pneumatycznym, energetyce (np. s. turbin gazowych), chłodnictwie, klimatyzacji, transporcie (do doładowania silników spalinowych tłokowych; s. w silnikach turbośmigłowych i turboodrzutowych), w gospodarstwach domowych (s. w chłodziarkach).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia