sądownictwo międzynarodowe

sądownictwo międzynarodowe,

całokształt instytucji międzynarodowych o stałym charakterze, niezależnym od stron sporu, składzie i wiążącej mocy rozstrzygnięć utworzonych dla rozstrzygania sporów prawnych między podmiotami prawa międzynarodowego (państwami) oraz między państwami a innymi podmiotami.

sądowemu rozstrzygnięciu podlegają tylko spory prawne; takim sądem był Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynar. funkcjonujący 1922–40; jego działalność od 1946 kontynuuje Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości; kompetencja sądu nie jest obowiązkowa, opiera się na zgodzie stron w sporze. W szerszym znaczeniu sądownictwo międzynarodowe oznacza także działalność innych sądów międzynar.; należy do nich Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Eur., sądy orzekające o naruszeniach międzynar. konwencji praw człowieka: Eur. Trybunał Praw Człowieka i Międzyamer. Trybunał Praw Człowieka, trybunały adm. ONZ, trybunały: Międzynar. Organizacji Pracy i Międzynar. Banku Odbudowy i Rozwoju, rozpatrujące skargi funkcjonariuszy międzynar. przeciwko macierzystym organizacjom. Do takich sądów należały też międzynar. sądy karne po II wojnie świat. powołane w celu osądzenia gł. zbrodniarzy wojennych: Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze i Międzynarodowy Trybunał Wojskowy dla Dalekiego Wschodu, Międzynar. Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, Międzynar. Trybunał Karny dla Rwandy. W 1998 został przyjęty rzymski statut Międzynarodowego Trybunału Karnego. Charakterystyczne cechy sądownictwa międzynarodowego: skład sądu niezależny od woli stron; orzeczenie wyd. na podstawie prawa międzynar. wiąże strony w sporze; odmowa wykonania orzeczenia stanowi naruszenie prawa międzynarodowego. Charakteru sądu międzynar. nie ma Stały Trybunał Arbitrażowy.