radiotelefonia

radiotelefonia

[łac.-gr.],

rodzaj telefonii, w której do przesyłania sygnałów fonicznych (mowy) wykorzystuje się fale radiowe;

także rodzaj radiokomunikacji; w r. stosuje się gł. fale ultrakrótkie i krótkie oraz, w telefonii komórkowej, mikrofale. Dwustronną łączność bezprzewodową realizuje się w systemie dupleksowym (dupleks) lub simpleksowym (simpleks) przy użyciu radiotelefonów współpracujących ze sobą w odpowiednim zakresie fal (pasmie częst.). Łączność między 2 użytkownikami może odbywać się bezpośrednio lub za pośrednictwem sieci radiotelefonicznej.

Sieć radiotelefoniczna (zw. często siecią dyspozytorską) jest zespołem stacji ruchomych (radiotelefonów) i współpracującej z nimi stacji stałej (radiostacji nadawczo-odbiorczej), stanowiącej też centralę mogącą pełnić funkcję ogniwa sprzęgającego tę sieć z publiczną siecią telefoniczną (umożliwiając połączenia z jej abonentami). Sieci radiotelefoniczne są używane gł. przez służby użyteczności publicznej (policja, straż pożarna, pogotowie ratunkowe i in.) i przedsiębiorstwa, np. transportowe.

Przykładem sieci radiotelefonicznej bliskiego zasięgu (lokalnej) są sieci tworzone w oparciu o tzw. system telefonii bezprzewodowej (bezsznurowej) DECT (ang. Digital Enhanced Cordless Telephony), służący do porozumiewania się abonentów (użytkowników) ruchomych — wyposażonych w radiotelefony kieszonkowe — w obrębie instytucji (przedsiębiorstwa). Zasięg systemu DECT nie przekracza kilkudziesięciu m w budynkach i ok. 300 m w przestrzeni otwartej. Rodzajem sieci przeznaczonych do obsługi większego obszaru (w granicach miasta, powiatu) są sieci tworzone w oparciu o cyfrowy system TETRA (ang. Terrestrial Trunked Radio), zw. systemem trankingowym, o standardzie eur., wykorzystywany gł. do łączności użytkowników poruszających się pojazdami (firmy transportowe, służby specjalne). W systemie TETRA kanały radiowe (częst. robocze) są przydzielane w sposób dynamiczny (nie na stałe), co jest szczególnie korzystne z punktu widzenia wykorzystania zasobów dysponowanego pasma częstotliwości.

Skuteczne rozwiązanie problemu przydzielania użytkownikom kanałów radiowych i radykalne zwiększenie zasięgów sieci r. (do globalnego włącznie) nastąpiło po wprowadzeniu telefonii komórkowej i systemów radiokomunikacji satelitarnej, w tym satelitarnych systemów radiokomunikacji osobistej.

Rozwój r. (na potrzeby wojska i policji) rozpoczął się w latach 20.–30. XX w. (od 1921 wykorzystywana przez policję w Detroit, od 1932 — w Nowym Jorku); cywilne systemy radiotelefoniczne pojawiły się dopiero po II wojnie świat., przy czym początkowo miały charakter sieci resortowych, obsługujących duże obszary za pomocą jednej stacji bazowej.

Aleksander Charytoniuk