pretor

pretor, praetor

[łac., ‘naczelnik’ < praeitor ‘idący na przedzie’],

urzędnik w starożytnym Rzymie;

pretor zajmował się interpretacją prawa dwunastu tablic (edykty pretorskie) i wymiarem sprawiedliwości; od ok. 242 p.n.e. dwóch pretorów: praetor urbanus rozsądzający sprawy sporne między obywatelami rzymskimi i praetor peregrinus — między innymi mieszkańcami państwa; wybierany na okres 1 roku przez komicje centurialne; liczba stanowisk pretorów wzrastała stopniowo do 18 w okresie pryncypatu; uprawnienia pretorów mogły być przedłużone po upływie kadencji (propretor); oznakami władzy pretora były fasces i niosący je 2 liktorzy oraz krzesło kurulne.