dyktator

dyktator, dictator

[łac. dictare ‘nakazywać’],

w starożytnym Rzymie w okresie republiki nadzwyczajny urzędnik (od 501 lub 498 p.n.e.), o najwyższej władzy, mianowany przez jednego z konsulów w sytuacji kryzysowej państwa do wykonania konkretnego zadania (zazwyczaj dowództwa w wojnie lub przeprowadzenia wyborów);

sprawował urząd nie dłużej niż 6 miesięcy; od decyzji dyktatora nie było odwołania; ostatniego dyktatora na tych zasadach powołano 202 p.n.e.; w I w. p.n.e. urząd ten zmienił się w narzędzie walki politycznej; dyktatorów powoływano na kadencje wieloletnie (Sulla) lub dożywotnio (Cezar).