prędkość

prędkość,

podstawowa, wektorowa wielkość fizyczna charakteryzująca ruch.

Przy opisie ruchu postępowego wprowadza się pojęcie prędkości liniowej , równej pochodnej wektora położenia względem czasu t: = d/dt; wartość prędkości liniowej v jest pochodną drogi s względem czasu t: v = ds/dt; w ruchu jednostajnym v równa się stosunkowi drogi s do czasu t, w którym ta droga została przebyta: v = s/t; prędkość liniowa jest styczna do toru; jednostkami są m/s, km/h, a w żegludze — węzeł (1,852 km/h).

Ruch obrotowy charakteryzuje prędkość kątowa; wektor prędkości kątowej jest skierowany wzdłuż osi obrotu i zwrócony w stronę, z której obrót ciała widać jako przeciwny do ruchu wskazówek zegara; wartość prędkości kątowej ω jest równa pochodnej kąta obrotu φ względem czasu t: ω = dφ/dt; jednostkami są radian/s, stopień/s i in. Między prędkością liniową punktu ciała a jego prędkością kątową w ruchu obrotowym zachodzi związek = ×  ( — wektor położenia punktu).

W mechanice teoretycznej wprowadza się dodatkowo pojęcie prędkości uogólnionej — równej pochodnej współrzędnej uogólnionej q_i względem czasu: &qdot.x;_i = dq_i/dt. W technice używa się też prędkości obrotowej, równej liczbie obrotów na jednostkę czasu. Do bezpośrednich pomiarów prędkości stosuje się prędkościomierz.