postimpresjonizm

postimpresjonizm,

termin wprowadzony przez angielskiego krytyka, R. Frya, z okazji wystawy francuskiego malarstwa nowoczesnego w Londynie 1910–11, używany tradycyjnie na określenie różnorodnych zjawisk w sztuce francuskiej między 1886 (ostatnia wystawa impresjonistów) a 1905 (wystąpienie fowistów), będących bezpośrednim następstwem impresjonizmu, lecz w różnym stopniu i w odmienny sposób przeciwstawiających się jego założeniom i praktyce malarskiej.

Ogólną cechą sztuki tego okresu był odwrót od impresjonizmu, jednakże dla wielu przedstawicieli postimpresjonizmu impresjonizm stał się punktem wyjścia do dalszych poszukiwań twórczych, zwłaszcza dla G. Seurata i P. Signaca, inicjatorów neoimpresjonizmu, P. Cézanne’a, który dążył w swych dziełach do wzmocnienia dyscypliny kompozycji obrazu i konstrukcji formy, czy H. Toulouse-Lautreca, zmierzającego do silnej ekspresji i podkreślenia dekoracyjnej wartości linii; do postimpresjonizmu zalicza się reprezentantów symbolizmu, m.in. O. Redona, P. Gauguina i É. Bernarda (twórców teorii syntetyzmu i cloisonizmu) oraz związanych z nimi przedstawicieli szkoły z Pont-Aven, a także działających poza Francją: J. Ensora, J. Tooropa, E. Muncha, F. Hodlera; głosili oni prawo artysty do deformacji, syntezy i dekoracyjnej stylizacji form, nadając symboliczne znaczenie barwom i liniom. Odrębne miejsce w postimpresjonizmie zajmują dzieła V. van Gogha, odznaczające się niezwykłą siłą ekspresji, dramatyzmem i wymową symboliczną; wynikiem połączenia impresjonistycznego kolorytu z syntetyczno-dekoracyjnym ujęciem formy była twórczość tzw. intymistów (P. Bonnard, É. Vuillard); do zjawisk postimpresjonizmu niektórzy badacze włączają także fowizm.

Bibliografia

W. JUSZCZAK Postimpresjoniści, Warszawa 1985;

J. REWALD Post-Impressionism, from van Gogh to Gauguin, London 1978.

Gogh Vincent van, Gwiaździsta noc, 1889 — Museum of Modern Art, Nowy Jork

Redon Odilon, Sen, ok. 1904 — zbiory prywatne

Gauguin Paul, Manao tupapau, 1848–1903 — kolekcja prywatna, Nowy Jork

Gauguin Paul, Kobieta z kwiatem, 1891 — Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhaga

Gogh Vincent van, Droga z cyprysami, 1890 — Kröller-Müller Museum, Otterlo

Cézanne Paul, Grający w karty, 1890–92 — Musée d´Orsay, Paryż

Cézanne Paul, Wielkie kąpiące się, 1898–1906 — Filadelfia, Philadelphia Museum of Art

Gogh Vincent van, Autoportret z zabandażowanym uchem, 1889 — zbiory prywatne, Chicago

Gauguin Paul, Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?, 1897–98 — Museum of Fine Arts, Boston

Toulouse-Lautrec Henri de, Salon des Cent, plakat , 1896

Seurat Georges, Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte, 1886 — Chicago Art Institute, Chicago

Gogh Vincent van, Autoportret, 1890 — Luwr, Paryż

Gogh Vincent van, Pokój artysty w Arles, 1889 — Art Institute, Chicago

Gauguin Paul, Kobiety z Tahiti, 1892 — Staatliche Kunstsammlungen Dresden, Drezno

Toulouse-Lautrec Henri de, Portret Misi Godebskiej, ok. 1900

Gogh Vincent van, Listonosz Roulin, 1889 — Kröller-Müller Museum, Otterlo