orija literatura,
literatura tworzona w języku orija na terenie obecnego stanu Orisa (dawniej Kalinga, Utkala) w Indiach;
orija literatura
Encyklopedia PWN
pozostawała pod silnym wpływem literatury bengalskiej; pierwotnie miała charakter lud. i czerpała wątki z buddyzmu, następnie śiwaizmu, na koniec z wisznuizmu; duży wpływ na l.o. miał także kult Dźagannatha — nar. boga Orisy; za pierwszy zabytek lit. uważa się poemat prozą Rudrasudhanidhi [‘bogactwo nektaru Rudry’] A. Narajany z XIII w.; do XVII w. przeważały wolne przekłady epopei sanskr. Mahabharaty i Ramajany oraz puran; w następnej fazie rozwoju w l.o. dominowała kunsztowna poezja wisznuicka (U. Bhańdźa), powstało wtedy kilka wersji Mahabharaty (najpopularniejsza S. Dasa w XV w.), kilkadziesiąt wersji Ramajany (m.in. B. Dasa w XVI w.). W latach 60. XIX w. zaczęła powstawać literatura współcz., pozostająca pod silnym wpływem literatury eur.; najwybitniejsi pisarze tego okresu to F. Senapati — poeta i prozaik, Radhakanta Ray — twórca poezji narracyjnej, M. Rao — autor wierszy mistycznych; za twórcę współcz. dramatu w języku orija uważa się Ramshankara Raya. W XIX w. powstała grupa Satjawadi [‘głosząca prawdę’], której przedstawiciele tworzyli w duchu patriotycznym, rozwinął się nurt sabudźa sahitja [‘zielona literatura’], przejmujący wzory z literatury bengalskiej. Wśród pisarzy XX w. należy wymienić G. Mahapatrę, Sh. Misrę i S. Routraya.
