oprawa książki,
połączenie kart w blok książki (kodeks) i zaopatrzenie go w okładziny i grzbiet, pełniące funkcje ochronne, ozdobne i informacyjne;
oprawa książki
Encyklopedia PWN
ochronie, często także ozdobie książki, mającej postać kodeksu. Początkowo, we wczesnym średniowieczu, okładziny wykonywano z drewna, częściowo lub w całości obciągano skórą, niekiedy wzmacniano okuciami i mocowano do półek, pulpitów łańcuchami (libri catenati); skromne oprawy mnisze miały skórz. grzbiety sięgające do połowy okładzin, kosztowne oprawy ołtarzowe zdobiono techniką złotniczą (srebrną lub złoconą blachą, kamieniami szlachetnymi, kością słoniową, emalią); oprawiane w skórę tłoczono złotem lub na ślepo narzędziami introligatorskimi, niekiedy nacinano; stosowano wzory supełkowe, sznurowe, plecionki, arabeski, kandelabry, medaliony. Do najświetniejszych osiągnięć sztuki introligatorskiej należały renes. oprawy A. Manutiusa, oprawy wykonane dla J. Groliera de Servière’a, w XVIII i XIX w. — oprawy A.M. Padeloupa, J.-A. i N.-D. Derôme’ów, R. Payne’a, J. Thouvenina, W. Morrisa, Th.J. Cobdena-Sandersona, w XX w. — R. Kieffera, L. Gruela, P. Legraina, I. Wiemelera, R. Adlera. W wyniku mechanizacji produkcji książki w końcu XIX i w XX w. upowszechniły się oprawy nakładowe (seryjne): płócienne, półpłócienne i kartonowe, szyte i klejone, znacznie mniej trwałe i estetyczne niż oprawy rzemieślnicze. W Polsce w okresie renesansu gł. ośr. introligatorstwa był Kraków, także Poznań i Gdańsk, później Warszawa, Wilno, Lwów. Do najsłynniejszych opraw należą: srebrna oprawa Ewangeliarza Anastazji z 2. poł. XII w. (ob. w Bibliotece Nar.), oprawa haftowana ze zbiorów Anny Jagiellonki (w Bibliotece Jag.), oprawy ze zbiorów Zygmunta II Augusta, Stanisława Augusta Poniatowskiego, Potockich, Czartoryskich, w. ks. Konstantego; najwybitniejsi XX-wieczni twórcy opraw artyst.: K. Wójcik, B. Lenart, R. Jahoda, J.F. Radziszewski, J. Recmanik, A. Semkowicz, H. Karpińska, S. Wilczek, R. Ziemba, Z. Zjawiński.
