napęd

napęd,

urządzenie (zwane napędowym) lub zespół urządzeń (zespół napędowy) do wprowadzania w ruch maszyny, mechanizmu itp.

Wprawianie w ruch urządzenia technicznego polega na przekazywaniu energii mechanicznej z napędzającej części (źródła energii), przeważnie przez część pośredniczącą, do zespołu lub elementu napędzanego tego urządzenia; źródłem energii mogą być: zwierzęta (napęd zwierzęcy) lub ludzie (napęd ręczny lub nożny), silniki (napęd silnikowy, np. samochodu; napędowy układ), akumulatory energii mechanicznej (napęd akumulatorowy). Największe znaczenie techniczne ma napęd silnikowy (spalinowy, elektryczny, parowy, wiatrowy, rakietowy, odrzutowy, turbinowy, tłokowy). Zależnie od zastosowanego silnika i/lub budowy zespołu napędowego rozróżnia się napędy: elektryczny, mechaniczny (każdy, z wyjątkiem elektrycznego — czyli za pomocą silnika elektrycznego; silnikowy lub akumulatorowy), hydrauliczny (silnik hydrauliczny), pneumatyczny (silnik pneumatyczny), a także hybrydowy; nazwa „napęd” może też nawiązywać do zastosowanego paliwa (np. napęd benzynowy) lub sposobu ogrzewania czynnika roboczego (napęd jądrowy, w którym do ogrzania czynnika roboczego wykorzystuje się energię jądrową wytworzoną w reaktorze jądrowym); część napędu pośrednicząca w przenoszeniu energii mechanicznej może być: mechaniczna, elektryczna, hydrauliczna, pneumatyczna lub złożona.

Napęd zwierzęcy do wprawiania w ruch wozów i do orki wykorzystywano już w IV w. p.n.e.; w tym czasie zaczęto stosować także żagiel (wykorzystanie do napędu wiatru); także w starożytności rozpowszechnił się napęd wodny; 1510 P. Henlein wynalazł napęd akumulatorowy sprężynowy; od połowy XVIII w. rozwój napędu jest ściśle związany z rozwojem maszyn; duże znaczenie techniczne miało wprowadzenie napędu elektrycznego.