londyńskie konferencje
 
Encyklopedia PWN
londyńskie konferencje,
W Londynie w XIX w. i XX w. odbyło się wiele konferencji imperialnych i międzynar.;
do gł. należą: 1) Londyńska konferencja w sprawie Grecji 1827, uczestniczyli w niej przedstawiciele Francji, Wielkiej Brytanii, Rosji; zamykający konferencję traktat 1832 określał granice Grecji i ustrój (monarchia pod rządami Ottona I). 2) Londyńskie konferencje w sprawie Belgii: a) 1830–31 konferencja Francji, Wielkiej Brytanii, Austrii, Prus i Rosji w sprawie Belgii; 1830 uznała niezależność Belgii od Holandii, 1831 jej neutralność; na króla powołała Leopolda I z dyn sasko-koburskiej; b) konferencja 1839, poparta zbrojną interwencją Francji, wymusiła od Holandii uznanie niepodległości Belgii, do której przyłączono większą waloń. część Luksemburga. 3) Londyńskie konferencje w sprawie Egiptu: a) 1840, rozstrzygnęła spór między Egiptem (popieranym przez Francję) a Turcją (popieraną przez Wielką Brytanię, Rosję, Austrię i Prusy) — zmusiła Muhammada Alego do zwrotu Turcji zagarniętych w 1831–40 terytoriów (Syrii, Palestyny i in.), uznając jego dziedziczną władzę (jako paszy) w Egipcie; b) 1885, ustanowiła bryt. kontrolę finansową nad Egiptem, usuwając ostatecznie wpływy francuskie. 4) Londyńska konferencja 1871, narada przedstawicieli państw-sygnatariuszy (Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji, Austro-Węgier, Turcji, Włoch i Rosji) traktatu paryskiego 1856; konferencja londyńska (13 III) uchyliła niektóre artykuły traktatu paryskiego, ograniczające suwerenność Rosji na M. Czarnym; ustalając, że cieśniny czarnomorskie w zasadzie pozostają zamknięte, przyznała Rosji i Turcji prawo utrzymywania nieograniczonej liczby okrętów wojennych na M. Czarnym. 5) Londyńska konferencja morska (4 XII 1908–26 II 1909), z udziałem Austro-Węgier, Francji, Hiszpanii, Japonii, Niemiec, Rosji, Stanów Zjedn., Wielkiej Brytanii i Włoch; miała za zadanie ustalenie norm prawnych dotyczących wojny morskiej. W wyniku konferencji podpisano 26 II 1909 londyńską deklarację o prawie wojny morskiej, będącą kodyfikacją tego prawa. Deklaracja obejmowała m.in. sprawy blokady morskiej, kontrabandy, konwojów i odszkodowania; nie została ratyfikowana i nie weszła formalnie w życie, mimo to stosowano ją w wojnie wł.-tur. (1911–12); po wybuchu I wojny świat. Stany Zjedn. zaproponowały stronom walczącym stosowanie londyńskiej deklaracji; w początkowej fazie wojny większość przepisów deklaracji była przez państwa walczące przestrzegana, czego następnie stopniowo zaniedbano, aż do zupełnego uchylenia się Wielkiej Brytanii (1916), a następnie Francji. 6) Londyńska konferencja 1912–13, kongres przedstawicieli rządów Bułgarii, Czarnogóry, Grecji, Serbii i Turcji, zakończony traktatem, na mocy którego Turcja, po klęsce w pierwszej z wojen bałkańskich, utraciła znaczną część swojego eur. terytorium na rzecz bałkańskich sojuszników a Albania uzyskiwała niepodległość. 7) Londyński układ 1915 (tajny, 26 IV), zawarty pomiędzy Francją, Rosją i Wielką Brytanią z jednej strony, a Włochami — z drugiej; ustalał warunki, na jakich Włochy (sprzymierzone dotychczas z Niemcami i Austro-Węgrami) miały przystąpić do I wojny świat. po stronie ententy, m.in. zawierał obietnice podporządkowania Włochom części Albanii oraz przyłączenia doń Trydentu i Górnej Adygi, południowego Tyrolu, Triestu, Istrii, Gorycji i in. terytoriów, a także umożliwienia wł. ekspansji kolonialnej w obszarze M. Śródziemnego; w następstwie układu londyńskiego Włochy V 1915 wypowiedziały wojnę Austro-Węgrom oraz zerwały stosunki dyplomatyczne z Niemcami, wypowiadając im wojnę VIII 1916; w traktatach pokojowych po zakończeniu I wojny świat. nie wszystkie roszczenia Włoch zostały przez Francję i Wielką Brytanię uwzględnione. 8) Londyńska konferencja w sprawie Turcji i niem. reparacji 1921, z udziałem Belgii, Francji, Grecji, Japonii, Wielkiej Brytanii i Włoch, zwycięskich państw w I wojnie świat., oraz Niemiec i Turcji; rokowania w sprawie wstrzymania działań wojennych między Turcją a Grecją i rewizji traktatu pokojowego z Turcją w Sèvres (1920) nie dały rezultatów (rewizję tę przeprowadzono na konferencji lozańskiej 1923); niem. plan spłacania reparacji, znacznie łagodniejszy od alianckiego, został odrzucony. 9) Londyńska konferencja w sprawie niem. reparacji 1924, zakończenie rokowań prowadzonych między zwycięskimi mocarstwami w I wojnie świat.; zatwierdzenie planu Dawesa oraz postanowienie o wycofaniu wojsk okupacyjnych z Zagłębia Ruhry. 10) Londyńska konferencja w sprawie Kanału Sueskiego 1956, konferencja 17 państw, gł. użytkowników Kanału, zwołana po znacjonalizowaniu Kanału (VII 1956) przez G.A. Nasera; oprac. plan umiędzynarodowienia Kanału, który spotkał się z odmową Egiptu i doprowadził do wojny sueskiej 1956.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia