kompozycja

kompozycja

[łac. compositio ‘złożenie’, ‘układ’],

muz.:

1) utwór muz.; zaprojektowane przez autora, zw. kompozytorem, następstwo (złożenie) odpowiednio dobranych dźwięków (także ich współbrzmień), zapisane w partyturze nutami lub inną notacją; dźwięki k. są dobierane na ogół pod względem ich wysokości (melodia, harmonia), głośności (dynamika), barwy (kolorystyka) i czasu trwania (rytmika), zgodnie z wymogami określonego stylu muz., gat. i formy (forma muzyczna); tak rozumianą k. nie może być ani improwizacja (muz.), ani wykonanie muzyki lud. (przekazywanej tradycją ustną); pojęcie k. jednak ewoluuje; w XX w. za k. zaczęto uznawać np.: a) samą melodię przeboju (która może zostać zaaranżowana przez innego autora); b) utwór jazzowy z przewidzianymi w partyturze fragmentami improwizowanymi; c) utwór aleatoryczny (aleatoryzm), w którego partyturze celowo nie określono następstwa dźwięków albo cech dźwięków (skrajnym przykładem jest k. J. Cage’a 4’33’’); d) utwór muzyki komputerowej; wg koncepcji R. Ingardena utwór muz. jest tzw. przedmiotem intencjonalnym, nie tożsamym ani z partyturą, ani z wykonaniem, ani z przeżyciami psychicznymi czy to kompozytora, czy słuchaczy;

2) podstawowa dziedzina twórczości muz.;

3) przedmiot i kierunek studiów w uczelniach muz.

Bibliografia

R. Ingarden Utwór muzyczny i sprawa jego tożsamości, Kraków 1973;

B. Schaeffer Wstęp do kompozycji, Kraków 1976.