aleatoryzm

aleatoryzm

[łac. aleatoris ‘dotyczący gry, hazardu’],

muz. metoda komponowania zakładająca działanie i wykorzystanie przypadku zarówno w trakcie aktu twórczego (np. wybór materiału dźwiękowego przez losowanie), jak podczas wykonania utworu (np. wybór ostatecznej formy utworu z wielu możliwych przewidzianych przez kompozytora);

a. został wprowadzony na szerszą skalę ok. 1950, a jego nasilenie przypadło na lata 60.; przykłady zastosowania a. można znaleźć w utworach J. Cage’a (pioniera i jednego z gł. ideologów a.), P. Bouleza, K. Stockhausena, w muzyce pol. (od schyłku lat 50.) w niektórych utworach B. Schaeffera, K. Serockiego, K. Pendereckiego, także W. Lutosławskiego (jako tzw. a. kontrolowany, dotyczący sfery wykonania).