izolacjonizm
 
Encyklopedia PWN
izolacjonizm
[łac.],
doktryna polityczna zakładająca, że najlepszym sposobem zapewnienia bezpieczeństwa narodowego jest unikanie angażowania się w sprawy międzynarodowe;
ograniczenie polityki zagranicznej państwa do kwestii uznawanych za dotyczące bezpośrednio ochrony jego interesów i bezpieczeństwa. 1) Kierunek dominujący w polityce zagranicznej USA od końca XVIII do początku lat 40. XX w.; proklamowany 1796 przez G. Washingtona; najpełniej sformułowany w doktrynie Monroego (1823) i respektowany do końca XIX w., oznaczał wówczas dystansowanie się od spraw poza kontynentem amerykańskim; przejawem odchodzenia od i. była wojna hiszpańsko-amerykańska 1898; rezygnacja z i. (m.in. za sprawą W. Wilsona) w czasie I wojny światowej była czasowa; po wojnie nawrót do i.: Kongres odmówił ratyfikacji traktatu wersalskiego i USA nie przystąpiły do Ligi Narodów; w okresie międzywojennym i. decydował o polityce zagranicznej (ustawy o neutralności 1935–39) i wpływał na politykę imigracyjną oraz finansową USA; podczas II wojny światowej, po ataku japośkim na Pearl Harbor, USA odstąpiły od i.; po 1945, jako mocarstwo światowe, przyjęły przeciwstawny kierunek polityki zagranicznej; idea i., ożywiana niekiedy przez konserwatywnych republikanów (m.in. w latach 60.), nie zdobyła w USA już nigdy większego poparcia. 2) Izolacjonizm brytyjski, tendencja w polityce zagranicznej Wielkiej Brytanii w XIX w. do niewiązania się sojuszami z innymi mocarstwami i do nieangażowania w spory europejskie; silna zwłaszcza w końcu XIX w., kiedy Wielka Brytania dystansowała się i od państw trójprzymierza, i od sojuszu francusko-rosyjskiego; z tego okresu pochodzi określenie jej międzynarodowej sytuacji jako splendid isolation [‘wspaniałe odosobnienie’], użyte 1896 przez W. Lauriera; kres polityce i. położyło zawarcie 1902 sojuszu z Japonią i 1904 z Francją.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia