gębowa jama
 
Encyklopedia PWN
gębowa jama, jama ustna,
pierwszy rozszerzony odcinek przewodu pokarmowego kręgowców (wyposażony w np. zęby, gruczoły) i niektórych bezkręgowców — przechodzący w gardziel (np. u przywr, nicieni, dżdżownic, bezczaszkowców).
U kręgowców j.g. jest różnie wyodrębniona: u ryb brak wyraźnego rozgraniczenia między jamą gębową i gardzielą (granicę wyznacza I para szczelin skrzelowych i skrzeli); u płazów występuje jama gębowo-gardzielowa, oddzielona podniebieniem (zawierającym w części gębowej nozdrza wewn.) od jamy nozdrzowej; u gadów, ptaków i ssaków — dobrze wyodrębniona, podniebienie bardziej rozwinięte, nozdrza wewn. przesunięte do gardzieli; u ssaków oddzielona od gardzieli cieśnią gardzielową, wyróżnia się przedsionek jamy gębowej (przestrzeń między wargami i policzkami a dziąsłami i zębami) i jamę właściwą, w której mieści się język; u wszystkich kręgowców jest wyścielona nabłonkiem płaskim błony śluzowej, zawierającym u ryb liczne gruczoły śluzowe, u pozostałych — także ślinowe (ślinianki). U bezkręgowców j.g. rzadziej przechodzi w przełyk (np. u jeżowców); u nicieni zawiera oskórkowe ząbki lub wysuwane sztylety umożliwiające zdobywanie pokarmu, u dżdżownic — szczęki, u jeżowców — aparat szczękowy, tzw. latarnię Arystotelesa, u bezczaszkowców jest wyścielona nabłonkiem rzęskowym popychającym pokarm.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia