fosfolipidy
 
Encyklopedia PWN
fosfolipidy,
lipidy złożone z glicerolu lub sfingozyny oraz kwasów tłuszczowych, kwasu fosforowego i grupy funkcyjnej nadającej im charakterystyczne właściwości;
pod względem budowy najczęściej spotykane fosfolipidy można podzielić na następujące grupy:
 
 
 
 
 
 
gdzie R — węglowodorowy łańcuch kwasu tłuszczowego (na ogół nasyconego, najczęściej palmitynowego), R′ — węglowodorowy łańcuch kwasu tłuszczowego (zazwyczaj nienasyconego, np. oleinowego, linolowego lub wyższych), R″ — ściśle określony łańcuch węglowodorowy sfingozyny, X — grupa funkcyjna (np. atom wodoru, reszta serynowa, inozytol); fosfolipidy są amfifilowe, tzn. część cząsteczki ma właściwości lipofilowe (węglowodorowe łańcuchy kwasów tłuszczowych), a część hydrofilowe (grupy fosforanowe i funkcyjne); dzięki takim właściwościom fosfolipidy w środowisku wodnym tworzą uporządkowane struktury (micele, lamele i warstwy podwójne w błonach komórkowych); fosfolipidy występują we wszystkich komórkach, w różnych ilościach zależnie od rodzaju tkanki; najczęściej występującym fosfolipidem jest fosfatydylocholina (lecytyna) — do 80% zawartości fosfolipid; fosfatydyloseryna i fosfatydyloetanoloamina (zw. dawniej kefalinami) stanowią kilka procent ogólnej puli fosfolipidów; najwięcej bisfosfatydyloglicerolu (kardiolipid) zawierają mięśnie serca, największe ilości lizofosfatydylocholiny (lizolecytyny) spotyka się w jelicie, gdzie współdziała ona w emulgowaniu tłuszczów; plazmalogeny i sfingofosfolipidy występują gł. w tkance mózgowej i nerwowej, najczęściej są to pochodne — cholinowa i etanoloaminowa — plazmalogenu oraz cholinowa — fosfosfingozyny (sfingomielina).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia