emocja

emocja

[łac. emovere ‘poruszać’],

psychol. we współczesnej psychologii system obejmujący uczucia, uznawane za składnik subiektywny, pobudzenie fizjologiczne wraz ze specyficzną ekspresją oraz zmiany zachowania.

Można wyróżnić 3 podstawowe elementy składowe procesu emocjonalnego: 1) zmiana poziomu aktywacji organizmu (na ogół wzrost), odczuwana jako pobudzenie emocjonalne, 2) znak emocji — dodatni lub ujemny, czyli odczucie przyjemności lub przykrości (reakcja afektywna), 3) specyficzna treść, zależna od charakteru bodźca, decydująca o sposobie doświadczania i przejawiania się emocji. Emocja „dąży” do szybkiego rozładowania w reakcjach ekspresyjnych oraz impulsywnych czynnościach; zablokowanie reakcji rozładowujących emocje prowadzi do jej przekształcenia się w napięcie emocjonalne (np. nastrój agresywny, niepokój, przygnębienie). Regulacyjny wpływ emocji przejawia się w: a) wzbudzeniu dążenia podmiotu do podtrzymania kontaktu z obiektem, gdy jest on źródłem emocji dodatnich, i unikania go, gdy wywołuje emocje negatywne (istnieją jednak sytuacje, w których tolerancja na bodźce negatywne znacznie wzrasta), b) wpływie na energię i sprawność działania (umiarkowane natężenie emocji sprzyja wysokiej sprawności, wysokie i niskie — obniża sprawność), c) akcentowaniu w procesach percepcyjnych, myślowych i pamięciowych informacji zgodnych z treścią przeżywanej emocji.

Bibliografia

W. Traczyk Fizjologiczny mechanizm popędów i emocji, Warszawa 1967;

J.E. Murray Motywacja i uczucia, Warszawa 1968;

J. Reykowski Eksperymentalna psychologia emocji, Warszawa 1974.