dywan
 
Encyklopedia PWN
dywan
[tur. < pers.],
włók. wyrób dekoracyjno-użytkowy (d. podłogowy) lub wyłącznie dekoracyjny (d. ścienny) o dużej masie powierzchniowej (300–650 g/m2) i sztywności zapewniającej dobre układanie na powierzchni, z wzorem utworzonym za pomocą splotu lub różnych barw zastosowanych nitek;
wytwarzany pierwotnie ręcznie, obecnie gł. mechanicznie, za wyjątkiem d. stanowiących wyroby tkactwa artystycznego (tkaniny artystyczne). Większość d. należy do tkanin. W zależności od rodzaju powierzchni d. dzieli się na gładkie i z okrywą — włókienną, pętlową lub mieszaną. Do d. gładkich należą: ręcznie wyplatane kilimy, gobeliny wątkowe i sumaki oraz tkane gobeliny osnowowe i d. z wzorami splotowymi.
D. z okrywą dzielą się na wątkowe i osnowowe. Surowcem okrywy mogą być: wełna, jedwab, włókna poliamidowe, poliakrylonitrylowe lub mieszanki włókien naturalnych i chemicznych. W d. wątkowych okrywa jest formowana z nitek wątkowych (wątków); w d. wiązanych okrywę włókienną tworzą krótkie odcinki wątków owiązywane na osnowie; w d. szenilowych (szenila) wprowadza się miejscowo wątki z okrywą włókienną, w d. welwetowych — po tkaniu są przecinane niektóre wątki, a po zaczesaniu formowane pędzelki włókienne.
W d. osnowowych okrywa jest formowana z nitek osnowy i uzyskiwana metodami: rózgową (d. rózgowe, które dzielą się na d. welurowe z okrywą w postaci pędzelków włókiennych, oraz d. bouclé z okrywą pętlową), pluszową (d. pluszowe, zw. też d. Wiltona), igłową lub przetykania osnową dodatkową.
Prototypem ręcznie tkanych d. były maty ze słomy, trzciny itp.; d. wytwarzano już w starożytności (kobierzec); wynalezienie w XVIII w. krosna mech. wpłynęło na rozwój i popularyzację tkactwa dywanowego; obecnie produkuje się, oprócz klasycznych d. tkanych, także d. wytwarzane np. metodą igłowania lub dziania.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia