berliński kongres

berliński kongres,

zjazd sygnatariuszy traktatu paryskiego 1856 obradujący 13 VI–13 VII 1878;

zwołany 1878 na życzenie Austro-Węgier i Wielkiej Brytanii w celu zrewidowania warunków pokoju w San Stefano, zawartego po wojnie rosyjsko-tureckiej 1877–78 i umacniającego pozycję Rosji na Bałkanach (utworzenie Bułgarii). Kongres berliński pozbawił Bułgarię znacznej części terytorium (Rumelia Wschodnia) i ogłosił ją księstwem autonomicznym, którego władcy mieli być zatwierdzani przez sułtana; uznał niepodległość Rumunii i Serbii oraz Czarnogóry (w uszczuplonych granicach); Rumunia odstąpiła Rosji południową część Besarabii w zamian za uboższą od niej Dobrudżę (bez delty Dunaju); Austro-Węgrom kongres berliński oddawał pod zarząd Bośnię i Hercegowinę; Rosji przyznał Kars, Ardagan i Batumi wraz z okręgami. Kongres berliński utrzymywał w mocy postanowienia traktatu paryskiego z 1856 i konwencji londyńskiej z 1871 dotyczące cieśnin tureckich Postanowienia kongresu berlińskiego (ujęte w formie traktatu) były podstawą układu terytorialnego na Bałkanach do czasu wojen bałkańskich 1912–13.