Turkmenistan. Literatura

Turkmenistan. Literatura.

Wywodzi się z twórczości lud. (bajki, eposy zw. destanami); do najstarszych zabytków piśmiennictwa należą destan romant. Szasenem i Garip, epos bohaterski Görogły [‘syn ślepca’], dzieło poet. o treści rel. Raunak al-islam [‘przepych islamu’] (1484). Początki literatury świeckiej, zw. klasyczną, w 2. poł. XVIII w. (m.in. poezja dydaktyczna D.M. Azadiego). W XVIII w., wraz z rozbudzeniem świadomości nar. Turkmenów, nastąpił rozwój poezji patriotyczno-społ., której gł. przedstawicielami byli Mahtumkuli, a na przeł. XVIII i XIX w. satyryk Kemine i tworzący pod jego wpływem Mołła Nepes. W końcu XIX i na pocz. XX w. motywy społ. spotęgowały się zwłaszcza w ustnie rozpowszechnianej twórczości poetów-szachyrów (Durdygyłycz i Mołła Murt), której spisanie (1918) stało się początkiem nowej literatury Turkm.SRR; zaczęło się rozwijać czasopiśmiennictwo („Turkmenistan”, „Tokmak”), w latach 20. tworzyli prozaicy i dramatopisarze, m.in. B. Kerbabajew, N. Sarychanow. Po II wojnie świat. dominowała gł. proza realist. (K. Kulijew, A. Atadżanow, B. Sejtakow, M. Seidow), dramaturgię reprezentowali K. Burunow, A. Kauszutow, poezję: O. Tasznazarow, H. Czaryjew; w latach 70. rozwijała się gł. proza, podejmująca aktualne tematy społ. i obyczajowe (T. Kurbanow, O. Akmamedow, J. Mametijew, T. Dżumageldijew).