Międzynarodówka I
 
Encyklopedia PWN
Międzynarodówka I, właśc. Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników, ang. International Workingmen’s Association, fr. Association Internationale des Travailleurs,
międzynarodowa organizacja, utworzona 1864 w Londynie.
Na jej program i działalność wywierali wpływ zwolennicy: różnych odmian socjalizmu (m.in. poglądów K. Marksa, J. Proudhona), anarchizmu (M. Bakunina), tradeunionizmu, demokratyzmu republikańskiego (G. Mazziniego), idei A. Blanquiego; początkowo I Międzynarodówka propagowała głównie: rozwijanie wzajemnej pomocy robotników (mutuelizm), organizowanie stowarzyszeń wytwórców, likwidację władzy państwowej, później wysunęła hasła: walki o zdobycie władzy politycznej i przejęcie przez państwo, po rewolucji, przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych i in.; I Międzynarodówka uczestniczyła w walce o prawa robotników (polepszenie warunków pracy i płacy, zwłaszcza kobiet i dzieci), popierała strajki ekonomiczne (organizowała pomoc materialną) i akcje polityczne (kampanie wyborcze do parlamentu) oraz Komunę Paryską 1870–71; jednym z postulatów I Międzynarodówki była odbudowa niepodległej, demokratycznej Polski; najwyższe władze I Międzynarodówki stanowiły Kongres i Rada Generalna (siedziba w Londynie); liczyła kilkadziesiąt tysięcy członków w sekcjach narodowych w poszczególnych krajach (początkowo Wielka Brytania, Francja, Szwajcaria, później Włochy, Hiszpania, Belgia, Niemcy, USA); główni działacze: Marks (autor inauguracyjnego manifestu i statutu), A. Becel, J.P. Becker, W.R. Cremer, C. De Paepe, J. Eccarius, J. Hales, H. Jung, F. Lessner, W. Liebknecht, G. Odger, F.A. Sorge, H. Tolain, E. Varlin, W. Wróblewski; po upadku Komuny Paryskiej I Międzynarodówka została zdelegalizowana w większości państw europejskich, 1872 Rada Generalna przeniosła się do Nowego Jorku; 1876 I Międzynarodówka została rozwiązana.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia