Podstawą systemu filozoficznego Hobbesa były osiągnięcia współczesnego mu matematycznego przyrodoznawstwa oraz metoda rozumowania stosowana w geometrii, będącej dla Hobbesa wzorem wszelkiej nauki; posługując się tą metodą, starał się zbudować racjonalny system filozofii, której zadaniem byłoby poznanie rzeczy i ich związków przyczynowo-skutkowych; opowiadając się za programowym nominalizmem, Hobbes zakładał, że istnieją tylko rzeczy jednostkowe, i że ich istota wyczerpuje się w ich właściwościach, i stając na stanowisku materializmu mechanistycznego, przyjmował, że wszystkie zjawiska i procesy dadzą się opisać w kategoriach ruchu mechanicznego. Uważał, że funkcje rozumu sprowadzają się do nadawania rzeczom nazw — symboli znaczących. W metodologii nauk starał się powiązać genetyczny empiryzm z racjonalizmem metodologicznym, sądząc, że poznanie zmysłowe daje jedynie informację o faktach, a nie o ich przyczynach, i nie może być źródłem prawdziwej, tj. pewnej wiedzy, którą osiąga się za pomocą rozumu w drodze dedukcji. Metody rozumowania, opracowane na wzorach nauk matematyczno-przyrodniczych, Hobbes próbował zastosować do antropologii filozoficznych, etyki i nauki o państwie pojmowanym jako gigantyczny mechanizm (
Lewiatan 1651, wydanie polskie 1954), którego najprostszym elementem jest człowiek; Hobbes wychodził z założenia, że człowiekiem rządzą te same prawa mechaniczne co przyrodą; człowiek jest twórcą tego mechanizmu społecznego, dlatego też społeczeństwo i rządzące nim prawa można poznać dedukcyjnie, wywodząc je z natury ludzkiej; według Hobbesa człowiek ma niezmienną naturę, a jej zasadniczym elementem jest
egoizm i popęd samozachowawczy; z tą koncepcją natury ludzkiej wiązał się podstawowy problem jego teorii społecznej: jak możliwy jest ład społeczny, skoro człowiek w swoim postępowaniu kieruje się głównie egoizmem, czyniącym „człowieka człowiekowi wilkiem” (
homo homini lupus).