Hartree’ego–Focka metoda

Hartree’ego–Focka metoda,

w mechanice kwantowej przybliżona metoda opisu stanu układu wielu jednakowych cząstek o spinie połówkowym, np. elektronów w cząsteczce czy atomie lub nukleonów w jądrze.

W m.H.–F. zakłada się, że każdą cząstkę można opisać osobną funkcją, zw. spinorbitalem, zależną od współrz. przestrzennych i spinowych tej cząstki (przybliżenie jednoelektronowe). Funkcja falowa dla całego układu oddziałujących ze sobą cząstek ma postać wyznacznika zbud. ze spinorbitali; poszukiwanie najlepszej funkcji falowej o tej postaci na podstawie zasady wariacyjnej, prowadzi do układu sprzężonych równań całkowo-różniczkowych (równania Hartree’go–Focka), określających funkcje opisujące pojedyncze cząstki; w opisie metody Hartree’go–Focka każdy elektron w atomie lub cząsteczce porusza się w polu potencjału pochodzącego od jądra lub jąder oraz uśrednionego rozkładu ładunku pochodzącego od pozostałych elektronów, zmodyfikowanego przez poprawkę wynikającą z uwzględnienia zakazu Pauliego, czyli poprawnej symetrii funkcji falowej ze względu na zamianę nieodróżnialnych cząstek. Rozwiązania równań Hartree’go–Focka są znajdowane metodą pola samouzgodnionego. Metoda wprowadzona do opisu elektronów w atomie przez D.R. Hartree’go (1928) i W.A. Focka (1930), znalazła zastosowanie do wyznaczania stanów stacjonarnych atomów i cząsteczek, a także do opisu zjawiska rozpraszania elektronów na atomach, zjawiska fotoelektryczne i in., w których istotną rolę odgrywają oddziaływania międzyelektronowe; wykorzystywana również w fizyce ciała stałego i fizyce jądrowej.