Apollo

Apollo ,

seria amerykańskich statków kosmicznych przeznaczonych do realizacji załogowych lotów na Księżyc, także nazwa programu tych lotów oraz programu badań przeprowadzonych na Księżycu przez astronautów i przyrządy dostarczone na jego powierzchnię w lądownikach statków Apollo.

Głównym celem badań Księżyca w ramach realizowanego od 1961 programu Apollo było: uzyskanie próbek gruntu księżycowego, pomiar pola magnetycznego i badania sejsmiczne Księżyca oraz badania struktury i składu zewnętrznej skorupy księżycowej pod kątem poznania budowy wewnętrznej globu, pomiary składu gazów przy powierzchni Księżyca, a także badania wiatru słonecznego i promieniowania kosmicznego w obszarze poza magnetosferą Ziemi. Do lotu na Księżyc skonstruowano statki załogowe Apollo składające się z 2 zasadniczych modułów: 1) modułu głównego obejmującego przedział załogowy (dla 3 astronautów), wyposażony w urządzenia niezbędne do realizacji lotu statku i zapewnienia załodze właściwych warunków egzystencji (układy: nawigacji, sterowania, klimatyzacji, łączności, lądowania oraz silniki korekcyjne) oraz przedział napędowy (silnikowy) zawierający urządzenia sterownicze i główny silnik wykorzystywany do sprowadzenia statku z parkingowej orbity wokółksiężycowej na trajektorię ku Ziemi i przy dokonywaniu korekt trajektorii lotu na trasie Ziemia–Księżyc–Ziemia; 2) lądownika księżycowego LM, składającego się z członu lądowniczego wyposażonego w silnik rakietowy wsteczny umożliwiający łagodne lądowanie na powierzchni Księżyca, oraz członu wzlotowego zawierającego próżnioszczelną kabinę załogową (dla 2 astronautów) wraz z urządzeniami i wyposażeniem niezbędnym do realizacji zadań na powierzchni Księżyca, zaopatrzonego w silnik rakietowy umożliwiający start z powierzchni globu i dotarcie do modułu głównego statku Apollo krążącego w tym czasie na wokółksiężycowej orbicie parkingowej.

Do wyniesienia statków Apollo w przestrzeń kosmiczną używano różnych wersji rakiety Saturn. Pierwsze loty Apollo — załogowe i bezzałogowe — odbywały się począwszy od 1966 na orbitach okołoziemskich, a ich celem było ogólne zbadanie funkcjonowania mechanizmów statku; pierwszy lot z załogą (F. Borman, J. Lovell, W. Anders) na orbitę wokółksiężycową odbył się w Apollo 8 (21–27 XII 1968); próba działania lądownika LM z załogą na pokładzie — oddzielenie się jego od członu głównego i zbliżenie do Księżyca na odległość ok. 15 km, a następnie powrót i połączenie z członem głównym — odbyła się podczas misji Apollo 10 (18–26 V 1969); pierwsze lądowanie astronautów (N. Armstrong i E. Aldrin) na Księżycu nastąpiło 20 VII 1969 podczas wyprawy Apollo 11 (16–24 VII 1969, pilotem Apollo był M. Collins); całkowity czas pobytu lądownika na Księżycu wynosił ok. 22 h, w jego trakcie N. Armstrong, a następnie E. Aldrin opuścili 21 VII 1969 kabinę lądownika i zeszli na powierzchnię Księżyca przebywając na niej ok. 3 h. Kolejne lądowania ludzi na Księżycu odbyły się podczas wypraw: Apollo 12 (14–24 XI 1969), Apollo 14 (31 I–9 II 1971), Apollo 15 (26 VII–7 VIII 1971), Apollo 16 (16–27 IV 1972), Apollo 17 (7–19 XII 1972); w sumie w programie księżycowym Apollo dokonano 11 lotów załogowych z udziałem 33 astronautów, przy czym na Księżycu wylądowało 6 ekspedycji księżycowych liczących łącznie 12 astronautów; spędzili oni na powierzchni Księżyca poza lądownikiem 3 dni 9 h 15 min i przywieźli na Ziemię ok. 385 kg próbek gruntu księżycowego; w 3 ostatnich wyprawach (Apollo 15, Apollo 16, Apollo 17) do przemieszczania się astronautów po powierzchni Księżyca został wykorzystany pojazd księżycowy Rover. Łączne koszty realizacji programu księżycowego Apollo ocenia się na 25 mld dolarów. Po zakończeniu właściwego programu księżycowego zmodyfikowanych statków serii Apollo (bez lądownika LM, wyposażonych w nowy węzeł cumowniczy) użyto trzykrotnie podczas najdłuższych dotychczas amerykańskich wypraw załogowych Apollo 18 (25 V–22 VI 1973), Apollo 19 (28 VII–25 IX 1973) oraz Apollo 20 (16 XI 1973–8 II 1974) obejmujących połączenie ze stacją orbitalną Skylab; ostatnim lotem kosmicznym statku typu Apollo był jego udział 16–24 VII 1975 (załoga: Th. Stafford, D. Slayton, V. Brand) w misji Sojuz–Apollo obejmującej połączenie z radzieckim statkiem Sojuz 19 (A. Leonow, W. Kubasow) i przeprowadzenie wspólnego programu badań.

Misja Apollo 11, lądowanie na Księżycu

Apollo 2, start.

Apollo 11, załoga: Neil Armstrong (z lewej), Michael Collins (w środku) i Edwin E. Aldrin