stacja kosmiczna
 
Encyklopedia PWN
stacja kosmiczna, stacja orbitalna,
duży załogowy statek kosmiczny (lub ich zespół), umieszczony na orbicie wokółziemskiej, pełniący funkcję laboratorium kosmicznego przeznaczonego do długotrwałego prowadzenia badań naukowych: fizycznych, chemicznych, biologiczno-medycznych, obserwacji astronomicznych, meteorologicznych, geofizycznych i in., wykonywania prac naukowo-technicznych, obejmujących m.in. uzyskiwanie czystych materiałów w warunkach kosmicznych, jak również do treningów i adaptacji astronautów do warunków długotrwałego lotu kosmicznego (np. ku innym ciałom Układu Słonecznego);
perspektywicznie — punkt „przesiadkowy” podczas lotów międzyplanetarnych. Główne założenia prototypu doświadczalnego stacji kosmicznej jako kompleksu orbitalnego kilku statków kosmicznych zostały zrealizowane po raz pierwszy I 1969 przy połączeniu na orbicie 2 sowieckich załogowych statków kosmicznych: Sojuza 4 i Sojuza 5; właściwymi stacjami orbitalnymi eksploatowanymi dotychczas były: seria stacji Salut (ZSRR), stacja Mir (ZSRR) oraz Skylab (USA). Obecnie (2009) jedyną eksploatowaną stacją kosmiczną jest Międzynarodowa Stacja Kosmiczna. Masy stacji kosmicznych wahały się od ok. 30 t (Salut) do ok. 100 t (Skylab, Mir); Międzynarodowa Stacja Kosmiczna po zakończeniu budowy ma osiągnąć ok. 450 t. Rozmiary stacji kosmicznych wahają się od kilkudziesięciu m do ok. 100 m. Konstrukcja jest modułowa (montaż poszczególnych modułów na orbicie), przy czym tylko część modułów jest przeznaczona dla załogi. Stacja kosmiczna może realizować lot w trybie autonomicznym (bezzałogowym), lecz zasadniczym sposobem realizacji jej zadań jest lot z załogą na pokładzie, dowożoną przez statki transportowe (np. Sojuz, Apollo, wahadłowce). Stacje kosmiczne są zasilane w energię elektryczną przez baterie słoneczne, natomiast są całkowicie uzależnione od regularnych dostaw z Ziemi: powietrza, żywności i wody dla załogi oraz części zamiennych do systemów stacji i paliwa do silników regulujących jej orbitę. Na ogół stacja kosmiczna jest eksploatowana przez 2–3-osobową stałą załogę, wymienianą co kilka miesięcy, która oprócz prac mających na celu techniczne utrzymanie stacji prowadzi w ograniczonym zakresie eksperymenty. Większość prac przy rozbudowie stacji kosmicznej jest wykonywana przez liczniejsze załogi, odbywające loty krótkookresowe. Docelowo załoga stała na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ma być liczniejsza i poświęcać na eksperymenty więcej czasu niż podczas obecnej fazy rozbudowy.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Skylab na orbicie fot. NASA
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia