taka
Encyklopedia PWN
grupa
mat. zbiór G dowolnych elementów a, b, c, wraz z działaniem ∘, które każdej uporządkowanej parze elementów a, b zbioru G przyporządkowuje jakiś element c z tego zbioru i takie, że są spełnione następujące aksjomaty: 1) a ∘ (b ∘ c) = (a ∘ b) ∘ c (prawo łączności); 2) w zbiorze G istnieje element e, taki że a ∘ e = e ∘ a = a dla każdego elementu a ze zbioru G; element e nazywa się elementem neutralnym lub jedynką; 3) dla każdego elementu a ze zbioru G istnieje w tym zbiorze element f, taki że a ∘ f = f ∘ a = e (odwrotność elementu a).
[niem.],
krystal. teoria opisująca różne możliwe ułożenia (upakowania) jednakowych kul w przestrzeni trójwymiarowej, w których każda kula zawsze styka się z 12 kulami.
wieloznaczny termin odnoszący się do: 1) struktury organizacyjnej społeczeństwa, porządkującej za pomocą aparatu administracyjnego działania jednostek i grup na podstawie norm przez siebie ustalanych; 2) organizacji grupy społecznej zajmującej pewne terytorium z władzą suwerenną na czele, związku politycznego, w którym władza prawomocna korzysta ze „środków panowania nad ludźmi” (M. Weber), lub „korporacji terytorialnej wyposażonej w bezpośrednią, samorodną władzę zwierzchniczą” oraz osobowość prawną (G. Jellinek). W obu ujęciach, podobnie jak w tym, w którym eksponuje się „gwarancyjny” charakter państwa, jako 3) struktury powołanej do ochrony uprawnień jednostek, odróżnia się państwo od społeczeństwa; inne znaczenie mają określenia państwa jako 4) „aktualizacji idei etycznej” (G.W.F. Hegel) lub 5) porządku prawnego, będącego strukturą normatywną, której organami są zarówno instytucje władcze, jak i obywatele (H. Kelsen).
tektonika
geol. dział geologii, nauka zajmująca się ruchami i deformacjami litosfery, a zwłaszcza skorupy ziemskiej, oraz wykształceniem i genezą wielkich struktur geol.;
[gr. tektonikós ‘budowniczy’],
biol. zjawisko biologiczne złożone i wielowymiarowe, którego nie można opisać za pomocą jednej prostej definicji. Znane dotychczas wyłącznie z Ziemi i w tym kontekście definiowane w odniesieniu do 2 podstawowych znaczeń: 1) na określenie stanu materii (nazywanej organizmem) trwającego od pojawienia się organizmu do zakończenia jego bytu osobniczego, w większości kończącego się śmiercią (biol.); 2) na określenie dynamicznego procesu, który pojawił się na Ziemi ok. 3,8 mld lat temu, obejmującego pochodzące od jednej formy wyjściowej wszystkie istniejące w przeszłości i żyjące obecnie organizmy wraz z wszelkimi wzajemnymi relacjami i zależnościami oraz ich wpływem na środowisko.
