wajśeszika
jeden z 6 ortodoksyjnych indyjskich systemów filoz. (darśana);
[sanskr. vaiśeṣika ‘specyficzny’, ‘wyróżniający się’],
wajśeszika
Encyklopedia PWN
podstawowym tekstem wajśesziki są Wajśeszikasutry, przypisywane Kanadzie (II–III w.); wajśeszika jest przede wszystkim atomistyczną filozofią przyrody; wszystko, co istnieje, dzieli się na 6 kategorii (substancja, jakość, działanie, ogólność, szczególność, inherencja); substancje, w liczbie 9, obejmują elementy materialne (4 żywioły: woda, ogień, wiatr, ziemia), utworzone z wiecznych atomów, oraz niematerialne (eter, czas, przestrzeń, umysł, dusza); poznanie jest jakością duszy, wyzwolenie (moksza) zatem oznacza utratę świadomości, wyzwolona dusza jest „nieświadoma jak kamień”; najważniejszym przedstawicielem wajśesziki był Praśastapada (VI w.).
