bar

rys. A. Dukata/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

bar, Ba, barium,

pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 56;

Symbol: Ba

Nazwa łacińska: Barium

Liczba atomowa: 56

Pierwiastek promieniotwórczy: nie

Grupa układu okresowego pierwiastków: 2 — berylowce

Odkrycie: 1774

Odkrywca: Scheele Carl (Karl) Wilhelm

względna masa atomowa 137,327(7); należy do grupy berylowców; srebrzystobiały, miękki metal, aktywny chemicznie; temperatura topnienia 727°C, temperatura wrzenia 1897°C, gęstość 3,51 g/cm³; gwałtownie reaguje z wodą; w powietrzu utlenia się (musi być przechowywany w nafcie); w związkach występuje na II stopniu utlenienia; spalany tworzy tlenek BaO, który z wodą daje mocną zasadę Ba(OH)₂ (woda barytowa); podczas ogrzewania baru z wodorem powstaje wodorek BaH₂, z węglem — węglik BaC₂, bar reaguje z azotem tworząc azotek Ba₃N₂ oraz z fluorowcami; występuje w postaci minerałów (gł. barytu i witerytu); jego rozpuszczalne związki są trujące; używany jako dodatek stopowy, dawniej jako geter; szeroko stosowane są związki baru, m.in. siarczan BaSO₄ i chromian BaCrO₄ jako pigmenty do wyrobu farb, węglan BaCO₃, tlenek i fluorek BaF₂ do wyrobu szkieł (przeciwrentgenowskich, światłowodowych), tlenek oraz tytanian baru do wyrobu ceramiki, azotan i chloran do barwienia na zielono ogni sztucznych. Nazwa pierwiastka od gr. barýs ‘ciężki’. Bar odkrył 1774 K.W. Scheele, a wyizolował w czystej postaci 1808 H. Davy.