wirusologia
 
Encyklopedia PWN
wirusologia
[łac. virus ‘jad’, gr. lógos ‘słowo’, ‘nauka’],
nauka o wirusach, wiroidach i prionach, ich budowie, czynnościach, właściwościach i występowaniu;
wchodzi w zakres mikrobiologii; wiąże się z genetyką i biologią molekularną, z nauką o chorobach zakaźnych, immunologią i serologią. Ze względu na niezwykle małe rozmiary wirusów, wirusologia w celach badawczych posługuje się mikroskopem elektronowym, którego zastosowanie (podobnie jak ultrawirówki) było dla tej dziedziny przełomowe; ob. wirusologia korzysta z nowoczesnych metod stosowanych w biologii molekularnej i immunologii. Początkowo wirusologia była nauką o chorobach wirusowych; 1892 D. Iwanowski, a 1898 M. Beijerinck wykryli, że chorobę mozaikową ziemniaka powoduje czynnik przesączalny przez filtry bakteryjne, 1897 P. Frosch i F. Löffler — to samo w stosunku do pryszczycy, a 1901 W. Reed — do żółtej febry. W 1910 F.P. Rous stwierdził rakotwórcze działanie wirusów u zwierząt; 1917 F.H. d’Hérelle wykrył bakteriofagi; po raz pierwszy wirusa w postaci krystal. uzyskał 1935 W.M. Stanley; 1949 J.F. Enders (ze współpracownikami) wprowadził hodowlę wirusów in vitro na żywych tkankach; A.D. Hershey odkrył 1949 rekombinację u bakteriofagów, a 1952 (wspólnie z M. Chase), wykorzystując bakteriofagi jako model badawczy, udowodnił rolę DNA jako nośnika informacji genetycznej; 1956 A. Gierer i G. Schramm oraz H. Fraenkel-Conrost i R.C. Williams wyizolowali i wykazali zakaźność RNA wirusa mozaiki tytoniowej; 1957 A. Isaacs i J. Lindemann wykazali wytwarzanie interferonu przez komórki zakażone wirusami; 1970 D. Baltimore (ze współpracownikami) oraz H. Temin i S. Mizutani wyizolowali (z onkogennych wirusów) RNA zależną polimerazę DNA (odwrotną transkryptazę); 1983 L. Montagnier (ze współpracownikami) oraz R.C. Gallo (ze współpracownikami) wyizolowali wirus odpowiedzialny za rozwój AIDS (nabyty zespół zaniku odporności), ob. nazywany wirusem HIV (Human Immunodeficiency Virus). Współcześnie kierunkiem badań intensywnie rozwijającej się wirusologii jest poszukiwanie nowych wirusowych czynników etiologicznych oraz poznawanie wirusów na poziomie molekularnym; umożliwia to szybką identyfikację czynnika infekcyjnego oraz pomaga w oprac. szczepionek przeciwwirusowych i leków blokujących namnażanie się wirusów.
Bibliografia
J. CHROBOCZEK, W. ZAGÓRSKI Wirusologia molekularna, Warszawa 1983;
M. KAŃTOCH, D. BLAŠKOVIČ Wirusologia lekarska, Warszawa 1992.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia