wersologia

wersologia

[łac.-gr.],

nauka o wierszu, jego teorii i historii.

W starożytności i we wczesnym okresie istnienia w nauce nowożytnej w. miała charakter normatywny, jej zakres pokrywał się z metryką czy wersyfikacją. Jako odrębna dyscyplina z własną problematyką badawczą i metodologią rozwija się od końca XIX w. (prace językoznawców niem. i fr., m.in. E. Sieversa i F. Grammonta, oparte na najnowszych osiągnięciach fonetyki eksperymentalnej); w Polsce zajmowano się m.in. stroną dźwiękową wiersza, relacjami między budową składniową a wierszową wypowiedzi poetyckiej (K. Wóycicki Forma dźwiękowa prozy polskiej i wiersza polskiego 1912, H. Windakiewiczowa Studia nad wierszem i zwrotką w poezji polskiej ludowej 1913, J. Łoś Wiersze polskie w ich dziejowym rozwoju 1920); w latach 30. o kierunku badań zdecydowały założenia strukturalizmu językoznawczego (F. Siedlecki Studia z metryki polskiej, cz. 1 1937); prace M. Dłuskiej (Studia z historii i teorii wersyfikacji polskiej, t. 1–2 1948–50, Próba teorii wiersza polskiego 1962) ujmowały strukturę wierszową w ścisłym powiązaniu z systemem języka i aktualnym stadium rozwojowym polszczyzny; od lat 80. prace wersologiczne często są poświęcane związkom form wierszowych z płaszczyzną stylistyczną i znaczeniową utworów w ramach gatunków lit. i poetyki hist., a także ich funkcjom znakowym (D. Urbańska Wiersz wolny. Próba charakterystyki systemowej 1995, L. Pszczołowska Wiersz polski. Zarys historyczny 1999).