wedyzm

wedyzm, wedyjska religia,

termin używany w antropologii i religioznawstwie na określenie najstarszej fazy religii indyjskiej (hinduizm), religia okresu Wed, zwłaszcza sanhit;

cechuje się rozbudowanym rytuałem ofiarnym (jadźńa), związanym z kultem bóstw, zw. dewa, istot nadludzkich, obdarzonych nieśmiertelnością — po części uosabiających zjawiska natury (bóg ognia — Agni, bóg słońca — Surja, bóg wiatru — Waju, itd.). Od rytuału tego według wedyzmu zależy harmonia wszechświata (we wszystkich jej projekcjach: makrokosm., mezokosm. — w społeczeństwie oraz mikrokosm., czyli w organizmie istoty żywej), a więc także dobrobyt i pomyślność ludzi. Najważniejsi bogowie, którym się przypisuje gł. rolę w kreacji świata (rozumianej jako stworzenie — wydanie z siebie, zrodzenie lub sporządzenie z jakiegoś tworzywa, bądź jako uporządkowaniu elementów zastanych) i utrzymaniu ładu pokreacyjnego (ryta), to: Agni, Mitra, Waruna, Wisznu i Soma; owe bóstwa z kolei zależą od człowieka, który daje im siłę do pełnienia funkcji kosm., krzepiąc je darami ofiarnymi (zwłaszcza topionym masłem i świętym napojem — soma) oraz słowami sakralnymi.