teologia wyzwolenia,
nurt we współcz. teologii latynoamer., który powstał jako reakcja na sytuację „absolutnej negacji Boga”, ubóstwo, wyzysk, niesprawiedliwość społ. i zinstytucjonalizowaną przemoc.
teologia wyzwolenia
Encyklopedia PWN
Dialog Kościoła ze światem, zainicjowany na Soborze Watykańskim II spowodował, że w teologii znalazł odbicie pluralizm kulturowy społeczeństw; pojawiły się nurty teol. podkreślające konieczność refleksji nad własnym środowiskiem życiowym. Jednym z takich nurtów jest teologia wyzwolenia; impulsem do jej powstania była książka peruwiańskiego teologa G. Gutierreza Teologia wyzwolenia (1969, wyd. pol. 1974); zasadnicze myśli oraz kierunki rozwoju teologii wyzwolenia zostały sformułowane przez Konferencje Episkopatu Latynoamer. (CELAM) w Medellín (1968) i Puebla (1979); gł. przedstawiciele teologii wyzwolenia: J.L. Segundo, L. Boff (Jesucristo el Libertador. Ensayo de cristologia critica para nuestro tiempo 1974, Los sacramentos de la vida y la vida de los sacramentos 1975), C. Boff, H. Assman, I. Sobrino, J.B. Libanio, E. Dussel, R. Munoz, J. Comblin, S. Galilea (La Iglesia de las Bienaventuranzas 1979, Iglesia: carisma i poder. Ensayos de eclesiologia militante 1982).
Według Gutierreza teologia wyzwolenia jest „krytyczną refleksją nad chrześcijańską praxis w świetle Słowa Bożego”. Punktem wyjścia rozważań teol. w teologii wyzwolenia jest ubogi człowiek (żyjący w niezasłużonej nędzy) zarówno jako jednostka oraz jako lud i klasa; ubóstwo człowieka i społeczeństw jest wynikiem niesprawiedliwych struktur społ.; zaradzić temu ma wyzwolenie, które jest procesem uwalniania się z wszelkiego rodzaju zniewoleń i grzechów; jest ono oparte na komunii z Bogiem, będącej ostateczną podstawą ludzkiej komunii braci i sióstr. Symbolem integralnego wyzwolenia człowieka jest zmartwychwstały Chrystus, a w celu osiągnięcia wyzwolenia trzeba powrócić do obrazu Boga i ludu Bożego ukazanego w Biblii (np. wyzwolenie z niewoli egipskiej); Kościół powinien być nie tylko „Kościołem dla ubogich”, ale „Kościołem ubogich i z ubogimi”. Przejawem tak pojętego zaangażowania Kościoła po stronie ubogich są Kośc. Wspólnoty Podstawowe (Comunidades Eclesiales de Base). Z negatywną oceną Kościoła spotkało się zbliżenie części teologów wyzwolenia do marksizmu; odpowiedzią na takie poglądy były 2 dokumenty Kongregacji Nauki Wiary: Instrukcja o niektórych aspektach teologii wyzwolenia (1983) oraz Instrukcja o chrześcijańskiej wolności i wyzwoleniu (1986).
