starokatolicyzm,
ruch powstały w obrębie katolicyzmu, z którego wyłoniły się Kościoły starokatol. niezależne wobec Kościoła rzymskokatol., również ogół zasad dogmatycznych i kościelnoprawnych uznawanych przez te Kościoły.
starokatolicyzm
Encyklopedia PWN
Starokatolicyzm zrodził się w XVIII w. w Holandii na tle sporu z papiestwem o prawo nieskrępowanego wyboru biskupa przez kapitułę w Utrechcie i oskarżeń, wysuwanych przez Rzym w stosunku do lokalnego Kościoła, o popieranie jansenizmu; 1724 nowo powstały Kościół starokatol. w Holandii odłączył się od Rzymu; z opozycji wobec dogmatów papieskich, ogłoszonych na Soborze Watykańskim I, zaczęły powstawać inne Kościoły starokatol., którym Kościół Utrechcki przekazywał sukcesję apostolską. Pod względem doktrynalnym starokatolicyzm głosi „wiarę starego Kościoła” z I tysiącl., nie uznaje zwłaszcza Filioque, orzeczeń soboru trydenckiego dotyczących dyscypliny kośc., dogmatów o jurysdykcyjnej zwierzchności papieża i jego nieomylności; pod względem liturgicznym starokatolicyzm różni się od katolicyzmu rzymskiego gł. udzielaniem komunii pod 2 postaciami, a w organizacji kośc. zachowuje strukturę hierarchiczną, przy czym duże znaczenie ma synod złożony z duchownych i świeckich (m.in. wybiera biskupów). Podstawą wyznaniową starokatolicyzmu jest Deklaracja utrechcka ogłoszona 1889 przez Unię Utrechcką.
