febronianizm

febronianizm,

ruch rel. w łonie Kościoła rzymskokatol., broniący instytucji Kościoła nar.

zapoczątkowany w Niemczech przez bpa Trewiru Johanna von Hontheim (1701–90, pseud. Febroniusz) opublikowaniem 1763 dzieła De statu Ecclesiae...; krytykując monarchiczną formę Kościoła rzymskokatol., febronianizm uznawał wyższość soboru nad papieżem, domagał się pełnej autonomii biskupów oraz postulował powrót do zasad ustalonych na soborze bazylejskim; chociaż Febroniusz odwołał swoje poglądy po umieszczeniu jego dzieła na Indeksie ksiąg zakazanych, febronianizm cieszył się silnym poparciem w Niemczech (a zwłaszcza w Bawarii); wywarł też duży wpływ na józefinizm i powstanie niezależnych Kościołów krajowych, gł. starokatolików (starokatolicyzm).