sport w starożytnej Grecji
 
Encyklopedia PWN
sport w starożytnej Grecji,
starożytna Grecja jest ojczyzną sportu, rozumianego jako zrytualizowna rywalizacja sprawności fiz. mająca na celu wyłonienie zwycięzcy; społeczeństwo gr. było społeczeństwem agonistycznym (agon) i stworzyło sport jako jeden ze sposobów realizowania się jednostek; stąd obce mu były 2 komponenty sportu współcz., tj. sport drużynowy i sport jako rekreacja pozbawiona rywalizacji; nacisk na rywalizację powodował też, że Greków interesowały nie tyle obiektywne rekordy, co zajęcie pierwszego miejsca w gronie rywali. Do epoki hellenistycznej sport był zajęciem elitarnym, bowiem rzadko kiedy nagrody były więcej niż honorowe; uprawiając sport zawodowo, nie można się było z niego utrzymać, kosztowne dyscypliny jak wyścigi rydwanów i wierzchowców były zarezerwowane dla bardzo wąskiego grona arystokracji; inne, jak bieg, rzut dyskiem, dwubój pięściarsko-zapaśniczy (gr. pankracjon) czy skok w dal przyciągały zawodników z nieco szerszego kręgu, jednakże nawet one, ze względu na konieczność ustawicznego treningu (wykluczającego równoczesną pracę zarobkową) pod okiem opłaconego profesjonalisty, były niedostępne dla większości członków społeczności. Począwszy od IV w. p.n.e. pojawiali się profesjonalni sportowcy, a oprócz nagród symbol. (wieńce, publiczne ogłoszenie zwycięzcy) zaczynały coraz częściej być przyznawane nagrody materialne. Sport był w Grecji zajęciem męskim, choć sporadycznie słyszy się o odrębnych zawodach kobiet (np. Heraj w Olimpii). W celach treningowych Grecy wymyślili specjalne budowle (gimnazjon); miejscem rywalizacji były stadiony (ewentualnie hipodromy); czas trwania rywalizacji wyznaczały periodycznie odbywane igrzyska (igrzyska greckie). Igrzyska zawsze odbywały się w ośrodkach kultowych i stanowiły część święta rel. ku czci boga lub herosa; ideał sportowca był zbieżny z ideałem człowieka i wyrażał się w znanej formule: kalós kai agathós [‘piękny i dobry’] (kalokagatia); opiewaniu tego ideału jest poświęcona duża część twórczości poet. Pindara i Bakchylidesa z Keos.
Archaiczną gr. ideę sportu amatorskiego, który miał kształtować zarówno ciało, jak i ducha, próbował odrodzić P. de Coubertin; z jego inicjatywy 1896 odbyły się pierwsze nowoż. igrzyska olimpijskie w Atenach.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia