słuchawka,
przetwornik elektroakustyczny przetwarzający sygnały elektr. na sygnały akustyczne przekazywane bezpośrednio do ucha słuchającego;
słuchawka
Encyklopedia PWN
ścisłe sprzężenie akustyczne między uchem a s. osiąga się dzięki specjalnej obudowie. Rozróżnia się m.in. s.: elektromagnetyczne, magnetoelektr. i piezoelektryczne.
S. elektromagnetyczna zawiera magnes trwały z nabiegunnikami, stanowiącymi jednocześnie rdzenie cewek elektr., oraz membranę (najczęściej z cienkiej blachy stalowej), umieszczoną w niewielkiej od nich odległości; zmiany pola magnet., wywołanego przepływem zmiennego prądu elektr. przez uzwojenia cewek, powodują drgania membrany przyciąganej lub odpychanej przez elektromagnes w takt zmian natężenia tego prądu (sygnału elektr.); powoduje to powstanie fali akustycznej oddziałującej na błonę bębenkową ucha i pobudzającej ją do drgań (słuch). W s. magnetoelektrycznej (dynamicznej) lekka, najczęściej aluminiowa membrana, umocowana elastycznie, jest połączona mechanicznie z ruchomą cewką elektr. umieszczoną w szczelinie magnesu trwałego; podczas przepływu prądu elektr. przez cewkę działa na nią siła elektrodynamiczna proporcjonalna do chwilowej wartości natężenia tego prądu, powodująca ruch cewki (kierunek ruchu zależy od kierunku przepływu prądu), a tym samym drgania membrany i powstanie fali akustycznej. Główną częścią s. piezoelektrycznej jest element piezoelektr. (piezoelektryczność) połączony mechanicznie z membraną; odkształcanie się elementu pod wpływem zmian napięcia elektr. przyłożonego do elektrod, odpowiednio na nim umieszczonych, wywołuje drgania membrany.
Podstawowymi parametrami s. są: pasmo przenoszonych częst., impedancja znamionowa, moc znamionowa, czułość (stosunek natężenia dźwięku do mocy doprowadzonego sygnału elektr.) i masa. Obecnie najpowszechniej, zwłaszcza w technice hi-fi, są stosowane s. magnetoelektryczne odznaczające się bardzo szerokim pasmem przenoszonych częst. (10–30 000 Hz) i wysoką jakością odtwarzania dźwięków (dużą dynamiką i małymi zniekształceniami nieliniowymi). S. elektromagnetyczną stosuje się na ogół w urządzeniach telekomunik. (np. aparatach telefonicznych), w których jest w zasadzie wymagana jedynie dobra zrozumiałość mowy (pasmo przenoszonych częst. tych s. jest stosunkowo wąskie, 100–5000 Hz). S. piezoelektryczne znajdują zastosowanie gł. w urządzeniach przenośnych (np. w aparatach słuchowych) ze względu na mały pobór mocy i małą masę przy stosunkowo dobrej jakości odtwarzania; pasmo przenoszonych częst. 100–10 000 Hz. Pierwszą s. (elektromagnetyczną) skonstruował 1875 A.G. Bell.
Mirosław Rusek
